Begin 2022 stapten ondernemers Atte en Hanny Wiarda-Galama over van koeien naar geiten. Een grote verandering waarbij het echtpaar de transitie gedegen heeft aangepakt. De 900 geiten worden gemolken met de allereerste 2RO van SAC, een carrousel buitenmelker. ‘De kwaliteit van de melk is heel goed, de geiten voelen zich prettig bij het melken en wij melken met veel plezier.’
‘Eigenlijk hadden wíj de proefstal’
Ze hadden nog nooit een geit gemolken, maar toch wisten Atte en Hanny precies wat ze verwachten van hun nieuwe melkstal, het hart van het bedrijf. Ze gingen kijken bij de eerste demo standen van de 2RO buitenmelker, waar de engineers van SAC mee aan het bouwen waren. ‘Wij mochten bij wijze van uitzondering kijken’, vertelt Atte aan de keukentafel in het Friese Raerd. ’Ik had de demo gezien en we wisten het al wel, deze moest het gaan worden.’
De 2RO was nog niet uitontwikkeld. Het was in de zomer van 2021 en de ondernemers hadden nog een paar maanden voordat ze hun overstap gingen maken. Begin 2022 was het zover, Atte en Hanny konden hun geiten melken in de nieuwe 2RO. ‘Eigenlijk hadden wíj de proefstal’, zegt Atte lachend. ‘En die functioneerde meteen al goed. Er zijn een paar aanpassingen gedaan, maar geen grote dingen. Het molk vanaf de eerste dag zoals het hoort en de samenwerking was en is nog steeds heel plezierig.’ Wanneer er bijvoorbeeld een update gedaan wordt aan de melkstal is er altijd een monteur aanwezig. ‘Die blijft tot de reiniging klaar is om eventuele storingen te verhelpen.’
Melken met veel plezier
Een degelijke melkstal met bewezen techniek, zo omschrijven Atte en Hanny na een jaar melken de carrousel. ‘De kwaliteit van de melk is heel goed, de geiten voelen zich prettig bij het melken en wij melken met veel plezier.’ Het prettig melken komt vooral ook door de QuickUp, de melkbekers die vanuit het platform soepel naar de spenen zijn te brengen. Ergonomisch heeft de gepatenteerde QuickUp veel voordelen, want het vereist alleen een verticale beweging om de lichtgewicht bekers aan te sluiten. En ook voor de geiten heeft het voordelen. ‘Alle soorten geiten zijn te melken, klein, groot, lang kort en met verschillende soorten spenen.’
Met een carrousel staan de melkers tijdens het hele melkproces op dezelfde plek terwijl de geiten in een mooi constant tempo voorbij draaien. ‘Vergelijkbaar met de carrousel waar we de koeien 20 jaar in molken’, geeft Atte aan, terwijl hij toevoegt dat ze altijd met zijn tweeën melken. ‘Eén staat in de carrousel, de ander zorgt voor de aanvoer en alle andere werk eromheen. De geiten komen vlot, want ze krijgen een lokbrok in de carrousel.’
De nieuwbouw kon in de bestaande stallen, inclusief een wachtruimte waar zo’n 600 geiten kunnen staan. ‘Daar staan ze maximaal drie kwartier, langer moet ook niet’, geven de geitenhouders aan. ‘Je wilt de geiten zo snel mogelijk weer terug in de potstal hebben waar ze kunnen vreten en liggen, en dus melk maken.’ In ruim anderhalf uur hebben ze hun veestapel gemolken, de melkstal schoon gemaakt, de veestapel gevoerd en verzorgd. ‘Het melken moet wel vlot en makkelijk gaan, dat hadden we bij de koeien al wel geleerd.’
Techniek is onmisbaar bij de 2RO
Geiten die al melkend uit het oog verdwijnen worden wel door de computer gevolgd. ‘Komen ze maar tot 75% van hun productie, dan blijven ze staan’, noemt Atte als grote voordeel. ‘Zo zijn er ogen gericht op de geiten zonder dat we zelf heen en weer hoeven lopen.’ Ook over de technische handigheidjes rondom hun melksysteem, zoals het separeren, zijn de geitenmelkers vol lof. ‘Die gebruiken we heel veel.’ Zo worden geiten gesepareerd, bijvoorbeeld voor de dekgroep. ‘We hoeven niet uitgebreid de koppel te doorzoeken, want dat is echt een tijdrovende klus. De geiten die we moeten hebben voeren we in, ze worden gesepareerd en komen in een aparte potstal, klaar voor controle. Dat scheelt echt een hele hoop werk.’ Atte kan het wel voorrekenen. ‘Wanneer je bij altijd terugkomende klussen 10 minuten per dag kan besparen betekent dat een uur per week en een hele werkweek per jaar.’
De Mercedes onder de melkstallen
Vooral Hanny werkt computergestuurd. ‘‘s Morgens heb ik al gezien welke geiten te weinig hebben geproduceerd.’ Op de touchscreen – ‘heel handig’- selecteert ze de geiten uit.’ Anders loop ik de hele tijd eraan te denken dat ik die en die geit in de gaten moet houden. Door ze te selecteren weet ik dat ik op die geiten moet letten.’ En volgens haar is er nog meer uit de techniek te halen om de arbeid te verlichten. ‘De computer weet een heleboel, dit is een melkstal die met de ondernemer meedenkt. Het melken blijft mensenwerken, maar leren om de signalering van de computer te volgen.’ Zo noemt ze bijvoorbeeld de verschillende kleuren die het scherm bij de geiten aangeeft. ‘Daarmee krijgt de geit een attentie. Oranje betekent te weinig melk, bij een paarse kleur hebben we ze zelf al op selectie gezet en bij groen is alles prima in orde.’
De mogelijkheden van de melkstal zijn groot. ‘Door de nekvergrendeling dicht te laten, blijft ze nog een rondje langer en zie ik de geit nog een keer voorbij komen. Bijvoorbeeld bij een taaie geit, maar ook als ik er één wil temperaturen. Dat is met één druk op de knop geregeld’, vertelt Hanny. ‘Bij een zieke geit moet je geen moment twijfelen om te behandelen. Ze zijn kwetsbaarder dan koeien.’ Die techniek, daar is SAC heel goed in’, zegt Atte nog maar eens. ‘Wij vertrouwen op die techniek. Dit is echt de Mercedes onder de melkstallen.’
Eenvoudig uit te breiden
Van 120 koeien naar 900 geiten was een overstap. Op 13 oktober 2021 gingen de koeien weg. Drie maanden hebben ze gebruikt om het bedrijf om te bouwen. ‘We hadden geen dieren, hoefden niet te melken en er was geen kalverij. De focus kon helemaal naar het verbouwen van de stal voor de geiten.’ Momenteel melken ze 900 geiten, met het doel verder naar 1100 te groeien. Dat kan binnen de vergunning. ‘En die 200 geiten extra is in deze stal maar een kwartiertje extra melken per melkbeurt. Het breidt makkelijk uit.’
Wel druk, geen spijt
18 januari 2022 kwamen de geiten, van twee verschillende bedrijven. ‘Nee, we hebben er nog geen dag spijt van gehad’, zegt Atte terwijl hij Hanny aankijkt. ‘Nee, zelfs ik niet’, zegt Hanny. ‘Alhoewel het wel drukker is geworden omdat ik er nog een baan naast heb.’
De piekperiode voor het echtpaar is de lammertijd – van half maart tot eind mei – en de opstart van de geiten in die tijd. Om de lammeren op te vangen en ze een goede start te geven investeerden ze in een moderne ‘kraamkamer’ waar verschillende ‘kraamverzorgsters’, oproepkrachten, hun helpen in de lammertijd. ‘Het is prachtig werk’, aldus Hanny. ‘De lammetjes zijn kwetsbaarder dan de kalveren, je moet er goed op passen. Er gaat veel tijd inzitten om ze een flesje te geven en alles zo hygiënisch mogelijk te doen. In een paar weken tijd worden er honderden lammetjes geboren, daarmee verhoogt de infectiedruk enorm.’ ‘Geiten is meer vrouwenwerk’, lacht Atte.
Bedrijf open stellen
Acht maanden na de start organiseerden Atte en Hanny een open dag. ‘Ook voor de mensen die om ons heen wonen en uit het dorp. We hebben nooit negatieve reacties gehad, maar we vonden het dan ook heel belangrijk om ons bedrijf open te stellen.’ Voor collega-geitenhouders was het een mooie gelegenheid de 2RO carrousel te bewonderen, de allereerste wereldwijd. Zodoende komen er in Raerd ook veel buitenlanders kijken. ‘We zijn heel tevreden, zeker voor zo’n eerste jaar. De geiten geven gemiddeld 1100 liter melk per jaar, maar eigenlijk gaat het ons vooral om het gemak en het saldo. Nee, we kunnen eigenlijk niets negatiefs zeggen.’
Meer informatie
Wilt u uitgebreide informatie over de 2RO en wat de 2RO voor u kan betekenen? Vraag de brochure aan of neem contact met ons op.
Geitenmelkprijsvergelijking uitgevoerd door AgriMedia bv.
