Verberne: 'Q-koorts is geen epidemie maar meetfout'

Q-koorts komt in Nederland al vijftig jaar voor. Het aantal ziektegevallen schommelde jaarlijks tussen 5 en 20 gevallen. Maar in 2007 werden 168 Q-koorts patiënten gemeld; in 2008 zelfs 1.000 en in 2009 liefst 2.356. In de rest van Europa bleef het aantal onveranderd laag: bijv. in België werden in 2009 maar 18 gevallen gemeld. De Nederlandse uitzonderingssituatie wordt toegeschreven aan 88 bedrijven met melkgeiten die besmet zijn met de Q-koortsbacterie (situatie per 1 juni 2010). Want hier woont 59% van de patiënten binnen de 5 km-zone van zo’n bedrijf. Maar in België zijn bijna evenveel besmette geitenbedrijven en daar is de situatie normaal.
Door: Rogier Verberne, gepensioneerd veearts
Q-koorts bacterie
Behalve geiten kunnen vele diersoorten dragers zijn van de Q-koorts bacterie o.a. honden en katten, cavia’s en muizen, duiven en andere vogels, schapen en rundvee, reeën en (dam)herten. In Tsjechië bleek 50% van de geschoten damherten besmet. In Nederland is de besmettingsgraad van geitenhouders en veeartsen 80% tegen 2,4% van de hele bevolking: intensief diercontact leidt tot een hogere besmettingsgraad. Maar die geitenhouders en veeartsen werden wel besmet maar niet ziek. Dus de virulentie (het ziekmakend vermogen) van de geiten-bacterie is voor mensen heel gering. Dat is niet verwonderlijk want de bacteriestam van geiten en die van zieke mensen is niet dezelfde. Door het CVI (Centraal Veterinair Instituut) zijn van de Q-koorts bacterie intussen al 4 verschillende stammen en 14 typen onderscheiden. Wellicht heeft elke diersoort zijn eigen bacteriestam of type. Welke daarvan identiek is aan de Q-koorts bacterie van patiënten is nog onbekend. Dus weten we niet door welke diersoort deze mensen ziek zijn gemaakt. Omdat intensief diercontact daarvoor van belang is, lijken gezelschapsdieren het meest in aanmerking te komen.
Meetfouten
Het uitzonderlijke aantal meldingen van Q-koorts in Nederland berust op twee meetfouten:
1. Patiënten met afweerstoffen zijn als Q-koorts gevallen geteld.
Circa 400.000 Nederlanders (2,4% van de bevolking) hebben deze afweerstoffen. Als zij naar de dokter gaan, zullen ze dus positief testen ook als ze op dat moment geen Q-koorts hebben. Per jaar kan dat duizenden foutieve ‘Q-koorts gevallen’ opleveren waardoor de ‘epidemie’ wordt verklaard.
2. Sinds 2007 is hier intensief naar Q-koorts gezocht, speciaal rond besmette geitenbedrijven. 
Bij de meldingen van Q-koorts in 2007 werd verband gelegd tussen patiënten met griepachtige symptomen en abortusproblemen op geitenbedrijven in de buurt. De ministers Verburg en Klink stuurden daarop een brief aan alle huishoudens die binnen de 5 km-zone rond zulke met Q-koorts besmette bedrijven woonden. Begin april 2009 waren al meer dan een miljoen van die brieven verstuurd. Rond besmette geitenbedrijven is dus intensief naar Q-koorts gezocht. Dat verklaart waarom 59% van de gevonden gevallen daar woont.
Q-koorts gedaald
In mei 2010 daalde het aantal meldingen. Het Jeroen Bosch Ziekenhuis had maar 2 nieuwe gevallen tegen bijna 200 in dezelfde periode van 2009. De daling werd toegeschreven aan de genomen maatregelen (o.a. het doden van meer dan 50.000 drachtige geiten en vaccinatie van de overige dieren) en aan het weer. Maar er was meer veranderd: in het Bossche ziekenhuis werd de test op Q-koorts verbeterd. Het aantonen van afweerstoffen, met zoveel vals positieve uitslagen, werd vervangen door een zg. PCR. Dat is een test die de bacterie zelf aantoont. Als deze PCR dit jaar overal wordt ingevoerd, zullen de Q-koorts meldingen drastisch dalen. Waarschijnlijk loopt Nederland dan gewoon weer in de pas met de rest van Europa.
Conclusie
De dokters hebben ons, en wellicht ook de beide ministers, bij de neus genomen met deze Q-koorts ‘epidemie’ door onzorgvuldige diagnoses. Gelukkig wordt dat nu rechtgezet en kan iedereen weer opgelucht ademhalen. Behalve de geitenhouders.
Zie ook: www.q-koortsbesmetting.nl