De Bonte geit is bijna toegelaten tot de Ark van de Smaak in Nederland. Het wachten is nog op respons van de Slow Food Foundation for Biodiversity; is die binnen dan is de Bonte geit officieel toegelaten in de Nederlandse Ark. Het zal het eerste geitenras zijn dat in de Nederlandse Ark wordt opgenomen, én het 100ste item in deze.
De Ark van de Smaak is een project van Slow Food en omvat een internationale catalogus van bedreigd culinair erfgoed, waar op dit moment zo’n 5.150 producten in zitten. De Nederlandse Ark telt op dit moment 100 producten waarmee de Ark de nationale biodiversiteit probeert te behouden en herstellen. Naast de nu bijna opgenomen Bonte geiten, bevat de Nederlandse Ark onder andere het Drents heideschaap, het Lakenvelder rund, en de Fries-Zeeuwse melkschapen en hun kazen, Brandrode runderen en hun kazen.
Vooral bij fokkers
De Bonte geit is een bedreigd geitenras in Nederland. De meeste Bonte geiten vinden we bij de rasfokkers. Daarnaast zijn er een handjevol melkgeitenbedrijven waar Bonte geiten voorkomen. Op het bedrijf van Bert Kots van De Brömmels in het Woold bij Winterswijk (Gld) lopen de zwartbonte geiten én wordt er kaas gemaakt van de melk van deze dieren. De geitenhouder levert verse en jong belegen geitenkazen en op bestelling geitenvlees.
Toelating
Om toegelaten te worden tot de Ark van de Smaak moet een item traditioneel, regionaal, kleinschalig/ambachtelijk, zeldzaam en uiterst smaakvol zijn. Witte Saanengeiten en Toggenburger geiten zijn in Nederland zeldzaam en melkleveranciers, maar beide zijn geen oorspronkelijke melkrassen in Nederland: ze werden begin vorige eeuw geïmporteerd uit Zwitserland. De langharige Nederlandse of Veluwse landgeit is wel een traditionele geit, maar het dier werd alleen voor zijn vlees op zeer lokale schaal – door de herders zelf – benut, en in Nederland bestaat geen traditie van geitenvlees eten.
Traditionele geit
Door de karakteristieke opvallende bonttekening die al eeuwen in Nederland uniek is, kan de Bonte geit wel aan de voorwaarde ‘traditioneel’ voldoen. Schilder Cornelis Jetses heeft de Bonte geit begin vorige eeuw verscheidene malen afgebeeld op zijn schoolplaten, en het beroemdste schilderij van een Bonte geit gemaakt door Max Liebermann, zijn hier getuigen van.
De Bonte geit kwam vroeger als koebonte geit vooral in Zeeland voor, in drie kleurslagen: zwart, bruin en de uitgestorven kleurslag blauw. De huidige Bonte geit is ontstaan door kruisingen van de ingevoerde Zwitserse Saanengeiten met de destijds aanwezige bonte geiten om de melkproductie te verhogen. Pas in 1910 stopte de Nederlandse regering voor het eerst geld in de stimulatie van enerzijds gerichte fokselectie, anderzijds verhoging van melkproductie. Er werd toen voornamelijk gekozen voor de kruising van de Veluwse/Gelderse landgeit met de witte Saanengeit, en nauwelijks voor de Bonte geit van de kustgronden. Totdat een klein aantal fokkers in 1980 besloot tot de oprichting van een stamboek met de laatst overgebleven Bonte geiten.
Tekst: René Zanderink, aangevuld door Wilma Wolters
Geitenmelkprijsvergelijking uitgevoerd door AgriMedia bv.
