ColoGoat: snel de juiste hoeveelheid biest verstrekken op de juiste temperatuur

De ColoGoat is een biestverstrekkingsysteem waarmee veel lammeren in korte tijd op een gemakkelijke manier van de eerste biest kunnen worden voorzien. Het wordt op de markt gebracht door DutchSense, het bedrijf van Joost van Kreij.
ColoGoat is een afgeleide van het bestaande systeem ColoQuick voor kalveren en is bedoeld voor het ingeven van de eerste voeding aan het pasgeboren dier. “Het enige doel van het verstrekken van die eerste biest, is dat het lam voldoende antistoffen binnenkrijgt”, aldus Van Kreij. “Het allerbelangrijkste is dus dat je goede (koe)biest op voorraad hebt.” Goed betekent in dit geval biest waar minimaal 55 gram IgG (antistoffen) per liter melk in zit. “En dat is meteen ook het moeilijkste waarschijnlijk, want zulke biest is er weinig. Slechts zo’n 50 procent van de koebiest in Nederland bevat 55 of meer gram IgG.” Daarom verkoopt Van Kreij ook biestmeters.
De cassettes die optioneel zijn bij de ColoGoat, kun je vullen met 4 liter biest en vervolgens invriezen. Als je biest nodig hebt, ontdooi je de cassettes in het speciale warmwaterbad. Dat gaat snel en goed, aldus Van Kreij. “Het bad ontdooit en warmt de biest op tot 40°C. Bij die temperatuur gaan de aanwezige antistoffen niet kapot en door het grote contactoppervlak van de cassette duurt het opwarmen van die 4 liter slechts 20 minuten.”
Van Kreij, die de ColoQuick voor kalveren importeert en verkoopt, heeft dit systeem omgebouwd tot een bruikbaar systeem voor geitenhouders. “Ik heb een wagentje laten bouwen om de biest gestandaardiseerd te verstrekken; de ColoGoat.” Op de ColoGoat bevindt zich een pomp, een cassettehouder en een slang met aan het uiteinde een sonde. In de houder plaats je een cassette, die bevat 4 liter biest. Je laat het lam de sonde inslikken, drukt op een knop en het lam krijgt de afgestelde hoeveelheid biest binnen. Deze hoeveelheid kun je traploos instellen.
Aanpassingen
Van Kreij geeft aan dat de ColoGoat nog verder doorontwikkeld wordt. “Dan denk ik vooral aan de grootte van de porties die je ontdooit. Misschien is het handiger om kleinere cassettes te hebben, of  juist groter. Of misschien helemaal geen cassettes meer, maar een ander systeem.” Je kunt de ColoGoat ook zonder cassettes gebruiken en bijvoorbeeld vanuit je emmer ontdooide biest aan het lam geven.
De ColoGaot kost 2.750 euro. Wil je een systeem compleet met cassettes, warmwaterbad en afvulstandaard, dan kom je al gauw uit tussen de 8.000 en 12.000 euro, afhankelijk van het aantal benodigde cassettes.

Goede biest
Het belang van het verstrekken van goede biest (met voldoende antistoffen) wordt volgens Van Kreij onderschat. “In die eerste uren en dagen na de geboorte gebeurt er ontzettend veel in een lam. Zo wordt ook het uierweefsel aangelegd. Een goede start van een lam helpt dus om later zo optimaal mogelijk van de productiecapaciteit van de geit te kunnen profiteren.”
Goede biest is nog niet altijd gemakkelijk te vinden. In een Amerikaans onderzoek onder 1.250 koeien van verschillende bedrijven bleek dat de kwaliteit van de biest enorm varieert (zie grafiek). De gemiddelde hoeveelheid IgG lag op 52 gram per liter melk, iets onder de norm die Van Kreij hanteert van 55 gram. Het is bekend dat als een lam voldoende antistoffen binnen heeft gekregen  via de biest, er minder kans is op uitval en longproblemen.
Bovendien is het snel na de geboorte geven van biest belangrijk. Van Kreij: “De opnamecapaciteit van de dunne darm voor antistoffen gaat hard achteruit in de eerste uren na de geboorte. Dus dan is de hoeveelheid antistoffen die een lam binnenkrijgt, ook van belang. Het is beter om 300 ml matige biest binnen een half uur na de geboorte te geven, dan 200 ml topbiest 4 uur na de geboorte.”
Sonde
Dat je met een sonde het risico loopt teveel biest te geven, ziet ook Van Kreij. “Daarom is de ColoGoat alleen bedoeld voor de eerste voeding. Dan is een lam nog steriel en is het niet erg als er biest van de pens overstroomt in de lebmaag.” Daar is dierenarts Lonneke Delhaes (Dierenartsenpraktijk Midden Brabant) het mee eens. “Het maagje is eerst nog maagdelijk. Als er later al bacteriën in de pens zitten en je geeft dan via de sonde voeding, heb je kans op pensrotting. Sondevoeding kan voor de eerste voeding wel, maar daarna niet meer. Tenzij een lam zwak is; dan is sondevoedering soms als laatste redmiddel nog in te zetten.” Delhaes geeft wel de overweging mee  of biest verstrekken via een sonde, met een klein risico op schade in de slokdarm en voorbijgaand  aan de zuigbehoefte van het lam, de standaard moet worden voor alle lammeren.
Ervaring
Geitenhouder Arjan Rongen heeft afgelopen lammerseizoen zo’n 1.500 lammeren met de ColoGoat helpen opstarten, en is tevreden. “Voorheen was het ontdooien van de koebiest altijd een probleem. Het ging langzaam, want als je het te snel doet beschadig je de biest, en je haalde altijd te veel of te weinig biest uit de vriezer. Door de cassettes met 4 liter biest kunnen we veel preciezer afmeten hoeveel we uit moeten halen, en zo’n cassette is in 20 minuten ontdooid en opgewarmd tot 40C.” Rongen voert met een cassette gemiddeld 15 lammeren. Zes uur later volgt een tweede portie zodat de lammeren in twee keer 350 tot 400 ml biest hebben gehad. “In de piekperiode tijdens het lammeren werken we nu veel sneller. Wat ons betreft hadden er ook wel cassettes van 8 of 10 liter mogen zijn.”