Een bezoek aan de zuivelfabriek en een rondrit door Lissabon. Zo ziet de derde en laatste dag van de Boer on Tour Geit eruit.
(Tekst en foto’s: Frank de Vries)
Het laatste bedrijfsbezoek van de Boer on Tour Geit gaat naar de zuivelfabriek Grupo Santiago. Naast een rondleiding krijgen de deelnemers meer te horen over het ontstaan en de werkwijze van deze kaasfabriek. De zuivelfabriek Grupo Santiago doet de technische begeleiding van haar leveranciers zelf. Een structurele samenwerking met voerfirma’s of veeartsen is er niet. Bijzonder om een kijkje in de keuken van dit bedrijf te krijgen.
Zelf doen
Grupo Santiago, daar zijn we op dag 3 te gast. Een kaasfabriek met een verleden want al in 1918 startte het als een kleine kaascoöperatie met een paar boeren. Monica Lopes, hoofd van de melkafdeling, is onze gastvrouw. Ze vertelt met passie en vakkennis over ‘haar’ bedrijf en producten. Vooral sinds 2013 is het bedrijf enorm gegroeid zodat het momenteel 5 kaasfabrieken heeft naast een eigen transportbedrijf en logistiek centrum. Die eigen transportvloot doet haar werk als melkinzamelaar en een andere vloot aan vrachtwagens zorgt ervoor dat de eindproducten worden afgeleverd bij de retailers.
1 op 1 relatie met de boer
Monica doet zelf de technische begeleiding op de boerenbedrijven. “Ik kijk naar de stal, melkwinning, melkopslag, schoonmaakproducten en of de boer milieubewust is. Wij als verwerker supporten de boer op verschillende terreinen zoals fokkerij en diergezondheid. We bespreken de medicatie en zorgen er samen voor dat de dieren ontwormt zijn (logboek) en vrij van brucellose. Ik adviseer onze boeren om hun technische resultaten te verbeteren. Er is geen structurele samenwerking tussen ons als melkverwerker en voerbedrijven of dierenartsen.”
Internationaal
“Onze groep is marktleider in Portugal en heeft inmiddels in meer dan 20 landen afzet”, vertelt Monica. “We leveren onder andere aan Lidl, Continente, Spar, Aldi, Pingo Doce, Jumbo (PT) en MiniPreco.” Iedere kaasfabriek heeft zijn eigen specialisatie. Op de hoofdvestiging nabij Lissabon, de fabriek waar wij te gast zijn, is dat ‘verse kazen’. Ook worden op iedere afzonderlijke fabriek speciale regionale kazen gemaakt die daarvoor een erkenning hebben gekregen. “In Portugal hebben we een marktaandeel van 70% in verse kazen”, vertelt Monica met trots.
70 kazen
De 4de generatie van Santiago is momenteel aan de leiding. Er wordt zowel melk van koeien, geiten als schapen ingenomen en verwerkt. In 2017 werd 5,16 miljoen liter geitenmelk verwerkt tegen 4,25 miljoen liter in 2018. “Door overname van een concurrent eind 2017 zagen we een aantal geitenboeren wegvallen en door de droogte is een groep van kleine geitenboeren gestopt met melken”, zegt Monica. Naast kazen per melksoort worden er ook kazen geproduceerd met een mix van koemelk, schapenmelk of geitenmelk. Buiten zachte verse kazen en weikaas bestaat het assortiment ook uit kwark en skyr.
Palhais
Palhais is het overkoepelende merk voor de geitenkazen. Als een volleerd marketeer geeft Monica de USP’s aan van dit merk: smaak, authentiek, fun en Portugees. Daarnaast worden er onder private label kazen gemaakt voor merken van retailers zelf. Om de totale range van zo’n 70 kazen nog groter te maken worden Cheddar, Feta en Emmentaler ingekocht. “Zo maken we ons assortiment nog completer waardoor we een one-stop-shopper worden voor de retailers. Koeienkaas blijkt nog steeds het makkelijkste te verkopen, ook in Portugal. “De softe smaak maakt dat een breed publiek is aan te spreken; met de intense en sterkere smaak van de geitenkazen bereiken we een selectiever publiek”, weet Monica.
Melkkwaliteit
De melkprijs die de boer vangt is afhankelijk van de gehaltes en de kwaliteit. In een eigen laboratorium worden wekelijks per bedrijf melkmonsters onderzocht. Dit jaar wordt per week 55.000 – 140.000 liter geitenmelk verwerkt van een slordige 90 geitenboeren. In het laboratorium worden vet, eiwit, ESD (vetvrije bestanddelen) en lactose onderzocht. Voor geitenmelk is geen grens aan somatic cells, aldus Monica. In melk voor rauwmelkte kaas mogen maximaal 500.000 bacteriële cellen zitten en voor gepasteuriseerde verwerking maximaal 1,5 miljoen. Om te screenen of geen water is bijgemengd wordt het cryoscopy punt bepaald. Residuen van diergeneesmiddelen mogen er uiteraard nooit inzetten.
Verder groeien
De Groep wil verder expanderen en heeft daarvoor 15 miljoen euro te besteden aan nieuwbouw, vertelt de algemeen directeur ons tijdens de lunch. En die lunch, ja, die is weer fantastisch. Naast kazen van Santiago een keur aan vis en supermals vlees en gelardeerd met fantastische Portugese wijnen.
Niet laten stikken
Monica geeft aan dat ze er zijn voor de boeren ook als de afzet stagneert. “We laten onze producenten nooit vallen. We komen een contract overeen met een bepaald volume en ook als we tijdelijk teveel melk hebben nemen we af. Die surplus verwerken we dan in langhoudbare kazen die we op de plank leggen en verkopen als de tijden beter zijn.”
Rondleiding door Lissabon
De Boer on Tour sluit af met een toeristisch uitje: een busrit door het prachtige Lissabon. Aan het einde van de middag gaat de groep geitenhouders richting vliegveld op weg naar huis, om verder na te genieten van deze inspirerende reis. Kort na tienen zet Transavia ons veilig in Eindhoven af.
Wat gaan we meenemen naar ons eigen bedrijf? De rioolrat, het nuchtere ondernemerschap of de Portugese relaxte cultuur? Iedereen denkt er het zijne over maar het is zeker dat we kennis en plezier hebben opgedaan.
Geitenmelkprijsvergelijking uitgevoerd door AgriMedia bv.
