Jan en Myrna de Wit in Assendelft (NH) zetten in zo’n vier jaar tijd een enorm breed bedrijf neer. Omdat ze begrip willen kweken voor de landbouw, en omdat ze graag de kringloop willen sluiten.
Het kronkelende dijkje met aan weerszijden bomen biedt een weids uitzicht over de polders, hemelsbreed slechts een kilometer of 7 van Amsterdam. ‘Wees welkom iedereen’ – het erf aan de Groenedijk lijkt het uit te stralen, maar als je de ondernemers achter de White Ranch leert kennen, voelt het ook echt zo. “We willen een open en transparant bedrijf zijn, waar de burger ziet wat er gebeurt. Zo willen we meer begrip kweken en laten zien dat niet alles wat de media roept, waar is. Daarbij zoeken wij onze kracht in kleinschaligheid”, zo vat Myrna de Wit kort en krachtig samen waar de onderneming voor staat.
Haar man Jan vult aan: “Ik wil de kringloop op ons bedrijf compleet sluiten. Pas kwam er een nieuw project op mijn pad waar ik wel aan mee móest doen. Met dat project gaan we in samenwerking een voedselnetwerk starten.” Het is een van de vele uitdagingen die de echtgenoten aangaan. Het gaat om 38 hectare grond die een biologische invulling krijgt, waar Jan en Myrna eigen krachtvoer zullen telen voor hun dieren en waarvan aangesloten gezinnen gevoed zullen worden. Ook het vlees en de zuivel van de dieren op de White Ranch zal onder andere naar deze gezinnen gaan.
Brede onderneming
Jan en Myrna zien in bijna alles een uitdaging en hun bedrijf is daar een duidelijke afspiegeling van. White Ranch huisvest 48 melkkoeien, 30 melkgevende geiten met 20 lammeren, 40 kippen van twee oud-Hollandse rassen (Assendelfter en Noord-Hollandse blauwe), 120 leghennen, 4 varkens en 40 Indische loopeenden. Er hoort 32 hectare land bij het bedrijf waar het ruwvoer voor de herkauwers wordt geteeld. Op het erf staat een grote kas waarin samen met een zorginstelling geteeld wordt voor de voedselbank. Vanuit de skybox zijn zowel de koeien als de geiten in hun stal te zien, en natuurlijk is er de zelfbedieningswinkel waar geitenkaas, geitenzuivel en geitenen koeienvlees van het eigen bedrijf worden verkocht.
Jan melkt de koeien. Myrna melkt de geiten, samen met hun dochter van negen en zoon van 12. Jan maakt biologische rauwmelkse halfharde geitenkaas. “Daar geniet ik van. Ik sluit me vijf uur op in de kaasmakerij, maak een mooi product en ben trots als het op de plank ligt.” Myrna maakt zuivel zoals kwark en smeerkaas. Drie dagen in de week is Myrna zorgboerin, een tak waar haar schoonmoeder in 2002 mee begon. “Twee dagen begeleid ik samen met mijn schoonmoeder negen hulpboeren en op vrijdag sta ik alleen op een groep van vijf hulpboeren. Er komen mensen met een geestelijke of psychische beperking, dementerenden en Wajongers.”
Overigens dragen alle drie de kinderen hun steentje bij aan het bedrijf. Jan: “Dat vind ik toch wel het allermooiste aan dit bedrijf. Dat we hier samen met de kinderen bezig zijn, als familie.”
Mengelmoes aan geiten
Jan is opgegroeid op het bedrijf waar zijn ouders op een reguliere manier koeien hielden. Tot vier jaar geleden werkte hij buitenshuis en deed voor en na dat werk nog veel op het bedrijf. “Als ik onder de koeien zit, is dat een rustmoment voor me. Ik krijg er energie van.” De geiten kwamen later, toen oudste zoon Thijs naar oud Zaans gebruik op zijn zesde een bokje kreeg, een Bonte. Myrna vond dat direct mooi. “Ik wilde een geit die leuk is, die te knuffelen is en die niet alles sloopt.” Zo kwamen er twee drachtige Nubische dieren. “De kinderen vonden het leuk en we waren wel toe aan een nieuwe uitdaging”, vertelt Myrna. Toen de echtgenoten besloten geen jongvee meer aan te houden, was er plek voor de geiten. “Maar ik wilde er eigenlijk wel wat aan verdienen”, vertelt Myrna. “Dus kochten we er tien bij en ging ik ze melken. Er was geen melkverwerker die de melk wilde halen, dus besloten we te kijken of kaas maken iets voor ons was.” Toen ze de eerste twee pondskaasjes op Facebook zette, kwam er direct een bestelling binnen. Ook kwam er vraag naar melk en kwark. “Toen besloten we een kaasmakerij te maken in de stal. In Duitsland kochten we een 10-stands melkstal en een kaastobbe. We kregen een aanbod van Nubische geiten en kochten er nog eens twaalf bij.”
De geitenstapel groeide, en het bleef niet bij Nubische geiten. Er kwamen Toggenburgers via Goffe de Boer en van de heer Van Weperen, Witte geiten van Koos Turk en van Kees van Diepen en Bonte geiten van Stal Zwaanheuvel. “In een halfjaar tijd groeiden we naar dertig melkgevende geiten, die nu gemiddeld 3 liter geven.” Volgend jaar denkt Myrna er ongeveer zestig te melken, en uiteindelijk hopen de echtgenoten dat er vraag is naar de melk en producten van zo’n honderd geiten. Groter hoeft niet. “We willen speciaal zijn, zodat ook het verhaal erachter blijft bestaan.” Jan en Myrna genieten van de mengelmoes aan geiten, en als er tijd voor is, bezoeken ze graag een keuring met hun dieren. “We willen de rassen graag zo zuiver mogelijk houden. Een keuring is leuk, en je kunt laten zien wie je bent, het is ook een stukje reclame”, zegt Jan.
Puzzelstukje
Naast de hulp van de kinderen en de vader van Jan, werkt één personeelslid vast in de kaasmakerij en zijn er verschillende vrijwilligers. Maar het ging de familie niet altijd voor de wind. Toen Jan nog buitenshuis werkte maakte hij 16 jaar lang zo’n 90 uur in de week. Tot hij in 2010 lichamelijk overspannen bleek te zijn. “Alle spieren verkrampten, ik kon wel 19 keer in een uur wegvallen.” Daar kwam bij dat een van de kinderen staar bleek te hebben en bijna blind was aan een oog. Doordat zijn lichaam aangaf dat het te veel was, ging Jan nadenken over wat hij echt wilde. “De financiële onzekerheid van een boerderij had me altijd tegengehouden om het bedrijf over te nemen, maar in hart en nieren ben ik ondernemer. Bloed kruipt waar het niet gaan kan; ik wilde boer worden. Myrna was voor mij toen het stukje in de puzzel dat nog ontbrak. Zij wilde graag boerin worden, dus samen gingen we ervoor. Het zal best wel eens moeilijk worden, maar we gaan het redden.”
Profiel
Naam: Jan en Myrna de Wit
Woonplaats: Assendelft (NH)
Bedrijf: White Ranch, met onder andere melkgeiten, zorgboerderij, kaasmakerij, skybox en winkel
Geitenmelkprijsvergelijking uitgevoerd door AgriMedia bv.
