‘Ammoniak kan longfunctie longpatiënten verminderen’

COPD-patiënten die op het platteland wonen waar gemiddeld 10 veehouderijbedrijven binnen een straal van 1 kilometer liggen, hebben een kortdurende vermindering van hun longfunctie bij verhoogde concentraties luchtvervuiling. Vooral hogere blootstelling aan ammoniak had een effect op longfunctiedalingen bij deze patiënten. Dat concluderen onderzoekers van de Universiteit Utrecht (faculteit Diergeneeskunde) na een studie waarin 82 COPD-patiënten tijdens een periode van drie maanden twee keer per dag hun longfunctie bijhielden.

In de tijd dat de patiënten hun longfunctie bijhielden, keken de onderzoekers naar alle concentraties van luchtverontreiniging die voorkomen in die drie maanden. In panelstudies zoals deze, relateren onderzoekers de gevonden luchtkwaliteitwaardes aan de veranderingen in longfunctie bij patiënten. Coauteur en milieu-epidemioloog bij de UU (faculteit Diergeneeskunde, IRAS) Lidwien Smit: “Wij hebben de risico’s uitgedrukt per ‘interkwartiel range’, dus het verschil in luchtkwaliteit op dagen waarop 25 procent van alle luchtkwaliteitwaardes hoger zijn ten opzichte van de dagen waarop 25 procent van de waardes lager zijn. Dit is een keuze, die verder geen enkele invloed heeft op de gevonden verbanden.”
De onderzoekers keken specifiek of er bij deze patiënten kortdurende verminderingen voorkwamen van meer dan 10 of 20 procent van hun gewoonlijke longfunctie. Smit hierover: “Dat is een gebruikelijke methode bij een panelstudie. Longpatiënten ervaren deze verminderingen zeker vaker, en er kunnen meerdere aanleidingen zijn. Bij longpatiënten is de longfunctie minder stabiel dan bij gezonde mensen, je ziet vaker afwijkingen omlaag ten opzichte van hun eigen normale waarde. Dat herstelt zich normaal gesproken weer, hoe snel dat gaat is afhankelijk van de episode en de patiënt.” In dit onderzoek bleek de verminderde longfunctie verband te houden met slechtere luchtkwaliteit in de dagen voorafgaand aan de longfunctiedalingen.

Ammoniak

De groep patiënten die gewoonlijk al de laagste longfunctie heeft, bleek het meest gevoelig te zijn voor hoge concentraties ammoniak. Voor deze groep longpatiënten kan slechte luchtkwaliteit tot verergering van de ziekte leiden. Het was al bekend dat COPD-patiënten in een stedelijke omgeving acute longfunctiedalingen kunnen hebben als gevolg van verhoogde concentraties luchtvervuiling. Dit nieuwe onderzoek toont aan dat vergelijkbare effecten kunnen ontstaan door ammoniak van veehouderijbedrijven. Smit: “Ammoniak laat in deze, en ook in andere studies in binnen- en buitenland, de duidelijkste verbanden zien. Ammoniakconcentraties in de lucht kunnen samenhangen met secundair gevormd fijnstof, maar ook met andere emissies, bijvoorbeeld endotoxines of andere microbiële componenten. We hebben ook gekeken naar effecten van fijnstof (PM10) en geurhinder, en of temperatuur en luchtvochtigheid van invloed zijn op de gevonden verbanden, maar dat was in mindere mate het geval.” Ze vervolgt: “In Nederland zie je de meeste luchtvervuiling in steden, maar ook in bepaalde plattelandsgemeentes met veel intensieve veehouderij, denk aan het oosten van Brabant, Noord-Limburg, of de Gelderse Vallei. In andere delen van Nederland is de lucht vaak wel schoner.”