Een sensor in de pens van een geit moet de geitenhouder inzicht geven in de gezondheid van zijn veestapel. De verzamelde data kan ook nuttig zijn om te bepalen wanneer de zetmeelgift teruggeschroefd moet worden. Het onderzoeksproject Bolucap in Vlaanderen gaat ermee aan de slag.
Een groep Belgische organisaties en bedrijven start vanaf juni van dit jaar met een onderzoek naar dataverzameling in de pens van een geit. Een sensor in de vorm van een pil zal ingebracht worden in de pens van een geit waar deze onder andere beweging, temperatuur, gedrag, voedingsopname en druk in de pens registreert. De digitale data worden draadloos verzonden naar een server en verwerkt op een computer om vervolgens inzicht te geven in de gezondheid van dieren én de productiestatus.
Miljoen euro
Het onderzoeksproject met de naam Bolucap werd in februari beloond met een subsidie van de Vlaamse overheid (VLAIO) van meer dan een miljoen euro voor de diverse ontwikkelingspartijen. Indiener van de subsidieaanvraag en initiatiefnemer van het onderzoek is Wim Govaerts, directeur van een gelijknamig adviesbureau in de geitenhouderij. De Belg was ook de drijvende kracht achter Farmdesk, een digitale tool die geitenhouders bijstaat bij de rantsoenering en de opvolging van de bedrijfseconomie.
Weinig digitale data over geit
“Bolucap is ontstaan in het kielzog van Farmdesk, maar gericht op de geit zelf”, zegt Govaerts. Hij stelt dat er behalve melkgegevens weinig data over de geiten beschikbaar zijn op een bedrijf. “Dat is bij de melkveehouderij anders. Daar heb je stappentellers en allerlei robotsensoren die bijvoorbeeld de activiteit van de koe meten en voorspellen of zij tochtig is.”
Het inbrengen van de sensor in de pens van de geit zou dit probleem dus moeten oplossen. Eén van de eerste uitdagingen van de projectgroep is een geschikte zender te ontwikkelen. “De sensor moet niet zo klein zijn dat hij door de netmaag glipt, maar ook niet bij het herkauwen terug in de mond van de geit komen. Daarnaast moet de zender van een batterij voorzien zijn die 5 tot 10 jaar mee kan”, schetst Govaerts.
Gezondheid monitoren
De penssensor verzamelt data van een aantal metabolische parameters, zoals beweging of activiteit, lichaamstemperatuur en de pensdruk. De data worden vervolgens naar de computer gestuurd waar zij omgezet kunnen worden in verschillende management tools.
“Een belangrijke toepassing is het monitoren van de gezondheid. Lichaamstemperatuur is een belangrijke gezondheidsparameter. Minder beweging kan duiden op gezondheidsklachten”, stelt Govaerts. Hierdoor is de geitenhouder eerder gewaarschuwd en kan hij de problemen beter opvolgen en behandelen. Door algoritmes op de data los te laten, sluit Govaerts zelfs niet uit dat de aard en de oorzaak van de ziekte op termijn digitaal vastgesteld kan worden. Door de pensdruk te meten kan de sensor mogelijk ook pensverzuring in een vroeg stadium opsporen, waardoor de geitenhouder zijn rantsoen tijdig kan bijsturen en hij niet te veel inkomstenverliezen oploopt door verlaagde vetgehaltes in de melk.
Finetunen energiegift
“Een belangrijk doel is ook het bepalen van de metabole status van de geit om zo productie op te kunnen volgen.” Deze kennis is belangrijk voor het voermanagement. Direct na aflammeren krijgt de geit veel energie bijgevoerd in de vorm van zetmeel om zo de productie op peil te houden. Enkele maanden na aflammeren resulteert deze zetmeelgift in een potentiële vervetting van de geit, wat ook een verlaagde melkgift tot gevolg heeft.
De boer controleert deze metabole toestand momenteel door de gang van potstal naar melkput te registreren. Als de geit trager begint te bewegen, is dat het signaal dat het insulinegehalte verhoogt en er overgestapt moet worden naar pectines als energiebron. “Maar op dat moment is het feitelijk al te laat”, becommentarieert Govaerts. “De slomere bewegingen van de geiten wil zeggen dat de vervetting al is ingezet, waardoor het erg moeilijk is de melkgift terug op niveau te krijgen.” Door nauwkeurige data over de bewegingen en activiteiten van de geiten te verzamelen kan dit omslagpunt eerder geregistreerd worden. “Dit is bijvoorbeeld erg belangrijk voor duurmelken”, aldus de Belg.
Proeven op bedrijf Kusters
Bij het onderzoeksproject zijn een zestal partijen betrokken, die elk hun specialisme inbrengen bij de ontwikkeling. Wim Govaerts & Co heeft jarenlange ervaring in bedrijfsadvies in de geitenhouderij, imec-WAVES-UGent zorgt voor de draadloze communicatie en dataverwerking. Andere deelnemers zijn de faculteit Diergeneeskunde van de Universiteit van Gent, chipproducent NXP Semiconductors België en ENT Studios, een productontwikkelingsbedrijf dat zich op de vormgeving en integratie van de sensor richt.
Het onderzoek en de proeven worden uitgevoerd op het bedrijf van Jef Kusters, die in Weelde (Be) duizend geiten melkt.
Gouden toekomst
Het Bolucap project bij geitenboer Kusters loopt tot 31 mei 2022. De Belgische bedrijfsadviseur is ervan overtuigd dat er een gouden toekomst gloort voor Bolucap, als de praktische hordes genomen zijn zoals onder andere de vormgeving van de sensor. “Er ligt nog een wereld open wat betreft datacaptatie in de geitenhouderij”, stelt hij.
Bij welslagen willen Govaerts en de betrokken partijen de sensor internationaal uitrollen. “ De Belgisch-Nederlandse markt volstaat niet om de gedane investeringen terug te verdienen”, vertelt hij. In totaal is er ruim 2 miljoen euro budget bij de ontwikkeling van Bolucap betrokken.
Auteur: Jerom Rozendaal
Geitenmelkprijsvergelijking uitgevoerd door AgriMedia bv.
