De kans dat Rift Valley Fever (een door muggen overgebrachte virale zoönose waar vooral schapen, geiten en koeien maar ook mensen ziek van kunnen worden) in de eerstkomende jaren op het vasteland van Europa wordt geconstateerd, is klein. Toch waarschuwt de Europese Voedselveiligheidsorganisatie EFSA om voorbereid te zijn op een eventuele introductie. De kans op Rift Valley Fever in Nederland is groter dan in veel andere Europese landen.
Rift Valley Fever (RVF) komt op dit moment voor in delen van Afrika en Arabische landen. Het verplaatsen van levende dieren is de voornaamste oorzaak voor verspreiding van de ziekte vanuit Afrika naar het noorden van dat land en naar het Midden Oosten. Voor de introductie van RVF in Europa wordt met name het vervoer door de lucht en over de weg van geïnfecteerde dieren en geïnfecteerde muggen als oorzaak gezien.
Het risico dat RVF in Europa wordt geïntroduceerd door het vervoer van geïnfecteerde dieren is erg laag – minder dan één uitbraak elke 500 jaar –, constateert de EFSA. Met name het strikte EU beleid rondom de invoer van dieren zorgt ervoor dat deze manier van introductie nauwelijks een risico vormt, en verder speelt de grote afstand tussen de EU en geïnfecteerde Afrikaanse landen hierbij een rol.
Ook het vervoer van geïnfecteerde insecten vormt slechts een klein risico voor de EU, zij het een iets groter risico dan de invoer van geïnfecteerde dieren. Het grootste risico lopen België, Griekenland, Malta en Nederland (een geval van RVF elke 227 jaar in NL). Dit hangt vooral samen met het aantal bewegingen van lucht- en watertransport tussen deze landen en Afrikaanse landen waar RVF heerst. In het allerergste geval – als echt alles tegen zit – zou er in Nederland elk jaar een uitbraak van RVF kunnen komen, berekende EFSA.
Als RVF naar Nederland wordt gebracht door geïnfecteerde dieren (en die kans is zoals gezegd erg klein), dan is de kans dat de ziekte hier overgedragen wordt (vestigt) ‘groot’. Dat stelt EFSA in haar onderzoek. Als geïnfecteerde insecten de ziekte meebrengen, is de kans dat die wordt overgedragen in Nederland ‘erg groot’, schrijft de organisatie. Dat in dat laatste geval de kans op overdracht hoger ligt, wordt met name veroorzaakt door de dichtheid van dieren en de klimatologische omstandigheden.
Vaccin effectieve bestrijding
Op dit moment is passieve rapportage van abortus bij herkauwers de enige controle-optie voor een vroege waarschuwing van de aanwezigheid van RVF in Europa. In een model dat EFSA heeft toegepast op de Nederlandse situatie, heeft de organisatie berekend dat, mocht hier RVF rondwaren, het doden van dieren binnen een radius van 20 kilometer rondom een geïnfecteerd bedrijf, de meest effectieve maatregel blijkt om de ziekte niet verder te laten verspreiden. In dat geval zouden echter te veel dieren gedood moeten worden. Alternatieve maatregelen zijn vaccinatie in een straal van 50 kilometer rond een besmettingshaard, ringvaccinatie tussen 20 en 50 kilometer en het doden van dieren op geïnfecteerde bedrijven.
Echter, op dit moment zijn er geen vaccins tegen RVF gemachtigd voor gebruik in de EU. Er bestaan zowel geïnactiveerde als levend verzwakte vaccins. Deze zouden significant hebben bijgedragen aan het beheersen van RVF in Afrikaanse landen.
Voorbereiden
Hoewel Europees grondgebied dus niet direct zal worden blootgesteld aan een introductie van RVF, wijst EFSA wel op het risico van verdere verspreiding van de ziekte naar buurlanden van de EU, en het risico op mogelijke introductie van geïnfecteerde insecten. De laatste jaren zijn meerdere positief geteste mensen en dieren gerapporteerd in landen waar RVF tot dusver nog niet voorkwam, zoals Turkije, Tunesië en een Frans overzees departement. De voedselveiligheidsorganisatie raadt de EU aan om de controle- en reactie-capaciteit te verstevigen (met extra inzet rondom de detectie van invasieve insecten), de samenwerking met Noord Afrika en het Midden Oosten aan te halen de wetenschappelijke en technische expertise paraat te hebben, om zo voorbereid te zijn in geval van een introductie van RFV.
Geitenmelkprijsvergelijking uitgevoerd door AgriMedia bv.
