De portefeuille Diergezondheid binnen de LTO vakgroep Melkgeitenhouderij viel 15 jaar lang onder de hoede van Ad Bink. Ergens in de komende maanden zal hij er toch echt mee stoppen. Bijna helemaal.
Bij de hoofdfoto: Na 15 jaar de belangen van geitenhouders behartigen bij de LTO vakgroep, stopt Ad Bink daarmee. Foto: Wilma Wolters
Geitenhouder Ad Bink uit Raamsdonk besloot ‘ja’ te zeggen toen NEVEM-voorzitter Jan van Lokven hem vijftien jaar geleden vroeg om vakgroepbestuurder te worden in de nieuwe Vakgroep Melkgeitenhouderij. Sinds 2006 is hij elke week 4 tot 6 uur – en op sommige momenten meer – bezig met de belangenbehartiging van geitenhouders. Maar nu zijn vader en schoonvader geen hand- en spandiensten meer kunnen verrichten, wordt het steeds lastiger om de belangenbehartiging te combineren met zijn eigen bedrijf. Bovendien is de animo om ‘s ochtends nóg iets eerder uit bed te gaan omdat er een vergadering is, ook wel iets afgenomen, erkent hij. “Ik heb thuis ook best wel dingen gemist of te laat gezien. Dat je bijvoorbeeld halverwege de middag terugkomt van een overleg en dan ziet dat een lam zieker is dan hoe je ‘m had ingeschat toen je vertrok.”
Na de laatste reorganisatie bij LTO besloot Bink nog een termijn te blijven. Door corona is daar al weer een paar jaar achteraan geplakt. Als de coronamaatregelen wat versoepeld worden volgt er een dinertje, en dan houdt het op. Hoewel? “Dan is er nog wel een klein staartje. De CL-programmering en de antibiotica-database. Beide werk ik af.” Daarnaast zal hij heus nog wel een steentje bijdragen aan de publiek private samenwerking (PPS) Versnellen verduurzaming geitenhouderij. Ook zit hij nog in een werkgroep van de DGZK. En hij is gevraagd om plaats te nemen in de ledenraad van Voergroep Zuid. Kortom, Ad Bink verdwijnt niet uit beeld. “Echt een streep zetten en alleen op de werf blijven kan ik niet.”
Waarom besloot je je destijds in te zetten voor de belangenbehartiging van de geitensector?
“Het bedrijf houdt niet voor aan de weg op. Ik vind dat je je moet inzetten voor de sector of voor het algemeen belang. Richting de maatschappij heb je ook een verplichting. Verder kijken dan je neus lang is en jezelf verbreden is ook geen slecht idee. En 365 dagen hier op de dam is niks voor mij. Al die tijd had ik de portefeuille diergezondheid. En al snel kreeg ik de e-I&R erbij. Alle onderwerpen die de revue gepasseerd zijn, triggerden mij om ervoor te blijven gaan. Q-koorts, CL, antibiotica, salmonella – er is heel veel geweest dat uitdaging gaf. Diergezondheid is ook wel het onderwerp waar ik het meeste mee heb.”
Wat vond je het moeilijkste onderwerp?
“Q-koorts heeft veel energie, tijd en emoties gekost. Er was een spanningsveld tussen mensen die ziek werden en de ruimingen op bedrijven. Voor veel mensen was dit moeilijk en zwaar, en dat krijg je als belangenbehartiger natuurlijk mee. Je rol verandert ook een beetje. Je moet de verhalen aanhoren en dan proberen de zaak realistisch te analyseren. Als belangenbehartiger ken je de rol van andere partijen in het verhaal wellicht iets beter. Volksgezondheid is het belangrijkste, diergezondheid volgt later – dat proberen we als vakgroep uit te dragen. Maar dat is in zo’n periode van emoties wel moeilijk.”
Wat voor type belangenbehartiger ben jij?
“Ik kan goed mijn verhaal doen, maar ik ben vrij kort en zakelijk. Ik heb veel overleggen gehad met LNV en dat ging me goed af. Maar ik ben niet de man die in de camera moet kijken. Laat mij maar de rechterhand zijn, iemand die op de achtergrond dingen in de gaten houdt, op tijd aanvoert en in het daglicht brengt.”
Wat was jouw grootste bijdrage als belangenbehartiger?
“Er zijn heel veel onderwerpen waaraan ik mijn steentje heb bijgedragen. Elektronische I&R, Q-koorts, PPS paratbc, PPS uiergezondheid, salmonella, antibiotica, project gezonde dieren, CL in Kwaligeit krijgen. Maar er is niet een specifiek onderwerp waarop ik extra trots ben. Ik hoef niet met de eer te strijken. Als het maar geregeld is, mijn eigen piketpaaltje hoeft daar niet bij. Wel ben ik blij dat ik de publiek private samenwerking rondom paratbc mede heb mogen leiden. En iets waar ik mezelf hard voor heb gemaakt is de financiële bijdrage voor het Platform Melkgeitenhouderij. Daardoor hebben we meer geld om zaken collectief op te pakken. En ja, het is veel geld, maar als je het terugtelt per geit valt het wel mee. Als je als sector professionaliteit wilt uitstralen, moet je ook collectief geld hebben om dingen op te starten. Projecten starten met stagiaires schiet niet op. Als je iets met meer middelen kunt oppakken en er misschien wel echte onderzoekers op kunt zetten, kun je meer resultaat verwachten.”
Wat heb je als moeilijk ervaren?
“Het lastige van belangen behartigen vind ik wanneer en hoe je successen communiceert. Dat je heftige voorstellen van de overheid ombuigt naar iets werkbaars, maar dat de sector de uitkomst dan toch als bijna onmogelijk ervaart. Het is soms moeilijk te verteren dat je heel veel inspanning hebt geleverd, maar dat collega-geitenhouders dan vinden dat je onvoldoende je best gedaan hebt. Toen het ministerie van LNV tijdens de Q-koorts bijvoorbeeld riep dat we ontstoft stro moesten gebruiken. LNV vond dat een geschikte maatregel, maar zoiets is belachelijk duur. Geitenhouders konden dan tegen me roepen: Was je daarmee bezig? Je kunt het een succes noemen dat je zo’n maatregel van tafel hebt kunnen krijgen. Maar als dat speelt in een periode dat er veel maatregelen worden afgekondigd met een groter belang, vallen zulke successen van het papier.
Een ander punt is het omnummeren van geiten. In eerste instantie zou dat net zo gaan als bij rundvee: de dieren zouden het originele nummer in moeten krijgen. Als dat was doorgevoerd had heel de sector op zijn achterste poten gestaan. Het kostte een aantal keren overleg voordat dit van tafel werd gehaald. Een geitenhouder vindt het onwerkbaar, verlies van oornummer zien, originele nummer herbestellen, geit zoeken en origineel nummer opnieuw in knijpen, die weet niet dat daar überhaupt over gesproken werd.”
Waren veel zaken anders gelopen als jij je er niet voor had ingezet?
“Zonder de vakgroep waren er tijdens de Q-koortsepidemie veel dingen anders gelopen. Dan was er misschien wel een heel raar evaluatiemoment geweest bij LNV. Nu zijn de nertsen het land uit, maar destijds rees ook de vraag of de geitenhouderij wel in Nederland past… Verder zouden zonder vakgroep ook een aantal onderzoeken, zoals paratbc en kiemgetal, nooit zijn opgepakt.”
Welke diergezondheidsissues moet de sector nu oppakken?
“Antibiotica is goed opgepakt en is niet zo’n heel zwaar onderwerp meer. Het antibioticagebruik bij de opfok verdient nog wel enige aandacht; daar weten we veel van, maar de bewustwording en uitvoering bij geitenhouders is nog altijd onderbelicht. Verder moeten we echt bezig met salmonella. En ik denk ook met vruchtbaarheid. Doordat we lammeren extreem voeren is de vruchtbaarheid op 7 maanden soms minder goed dan we wensen. Verder is schijndracht een onderwerp dat aandacht verdient. De registratie van dieren met schijndracht lijkt laag.”
Kunnen we van het VGO-onderzoek gevolgen verwachten voor het diergezondheidsmanagement op geitenbedrijven?
“Er is een mogelijk verband gevonden tussen longontsteking en geitenbedrijven. Het vreemde is nu, ten tijde van Covid-19, dat het aantal longontstekingen drastisch is gedaald, en de geitenhouderij is er nog steeds. Het onderzoek heeft enorme vertraging opgelopen. Maar durven onderzoekers straks te zeggen dat er geen verband is? Het zou mooi zijn als we een oorzaak kunnen aanwijzen en die dan aanpakken. Maar als de onderzoekers over drie jaar zeggen: we zien een verband, maar we kunnen het niet hard maken en kunnen jullie niet de zwarte piet toespelen… Ik ben bang dat het een grijs gebied blijft. En dan is nog de vraag of bedrijven kunnen groeien. In Nederland wordt het, veehouderijbreed, lastig. Ik denk dat het mogelijk wordt om bedrijven samen te voegen en dan op één locatie door te ontwikkelen, maar daarvoor zal dan een ander bedrijf moeten stoppen. Misschien komt er handel in rechten of zoiets. Of er moeten nog emissiereductiesystemen ontwikkeld worden waardoor er mogelijk nog ruimte komt. Mijn gevoel zegt dat er wel plekken zijn waar nog meer dieren gehouden kunnen worden, maar dat op plaatsen de emissie al veel gereduceerd moet worden om het huidige aantal dieren te mogen houden.”
Niels van Middelkoop volgt je op. Heb je tips voor hem?
“Goed luisteren. En probeer het sectorbelang bovenaan te houden.”
Jos Tolboom over Ad Bink
Voorzitter van de LTO vakgroep Melkgeitenhouderij Jos Tolboom omschrijft Ad Bink als ‘een stille kracht op de achtergrond’. Ook vindt hij hem in de vergaderkamers van onschatbare waarde, omdat Bink scherp kan aangeven wat voor de sector belangrijk is en ook goed kan uitleggen waarom. Bink reageert: “In een vergadering probeer ik dingen te zeggen die er op dat moment toe doen. Ik kreeg ooit het advies: het gaat er niet om hoeveel je zegt, maar om wat je zegt. Vier zinnen zeggen werkt beter dan een eindeloos verhaal. Ik heb wel eens het sectorbelang boven mijn eigen belang gezet. Enkele resultaten gaven hier op het bedrijf schade of kostten extra inspanning, maar als belangenbehartiger moet je meer voor de sector denken dan vanuit je eigen bedrijf. Zo vind ik de meldtermijn van 7 dagen moeilijk om toe te passen. Maar ik vind de regeling een goede zaak voor de sector, want de betrouwbaarheid van de cijfers gaat enorm omhoog.”
Geitenmelkprijsvergelijking uitgevoerd door AgriMedia bv.
