Natalia Prochazka woont in Duitsland, laat haar Nubische dieren door de Nederlandse Organisatie voor de Geitenfokkerij (NOG) keuren en in het stamboek opnemen, en ze verkoopt haar fokproducten in meer dan veertig landen.
In eerste instantie koos Prochazka voor de Nubische geiten vanwege het economische voordeel. Ze wil met haar geiten graag de dieren en vooral de melkkwaliteit van andere, grotere melkgeitenbedrijven en kaasmakers verbeteren. “Vergeleken met andere rassen is de melk van Anglo-Nubische geiten rijk aan zowel vet als eiwit, met gemiddeld 4,80 procent vet en 3,80 procent eiwit. Die romige melk is heel interessant voor kaasmakers. Want 5 kg melk met 4,5 procent vet correspondeert met 7,5 kg melk met 3 procent vet.” Prochazka selecteert daartoe dieren met een hoog vet- en eiwitgehalte in de hoop op verdere vererving in haar veestapel. “Het sterkste punt van mijn dieren is het hogere vetgehalte en een navenant hoger eiwitgehalte. De gemiddelde melkgift van mijn kudde in 240 lactatiedagen is 900 kg melk met 5,00% vet en 4,20% eiwit”, zegt de geitenhoudster.Nu is er meer dat haar bindt aan de Nubische geiten. “Het ras fascineert me. Dat gaat me niet meer alleen om hun romige melk. Ook hun rechtopstaande, trotse houding en uitstekende beweging hebben me overtuigd. Daarnaast vind ik hun karakter geweldig, hun alerte intelligentie, hun zachtaardigheid en vriendelijkheid.”
Nederlandse dieren
Prochazka startte in 2010 met haar geitenhouderij. Op zoek naar Nubische geiten bezocht ze in Nederland verschillende keuringen en kwam ze in contact met de fokcommissie Nubische geiten van de NOG. “Dat was een hit”, herinnert ze zich. “De kwaliteit van de dieren in Nederland was erg indrukwekkend en de fokkers waren hulpvaardig en gaven me allerhande informatie over het ras.”
Haar eerste bokken, Arrow en Napoleon, kocht ze bij stal Oudwoude van familie De Boer, en bij Joop de Jong kocht ze de dieren Sappho en Artemis. “Dat waren legendarische dieren”, aldus Prochazka. “Daardoor waren de eerste en ook mijn latere fokresultaten zeer goed. Bovendien had voor mij vanaf het begin de gezondheidsstatus van mijn koppel topprioriteit. Dat zat met deze aangekochte dieren wel goed.” Intussen houdt de fokster in een voormalige koeienstal dertig moederdieren en een aantal nakomelingen, en in een aparte stal vijf volwassen fokbokken.
Hulp van de NOG
Voor Prochazka was het met deze eerste aankoop ook duidelijk dat ze professionele ondersteuning nodig had bij het fokken. “Helaas waren de Nubische geiten in die tijd nauwelijks bekend in Duitsland. Er was geen informatie, er waren geen keurmeesters voor dit ras en de Duitse fokvereniging neemt de rasstandaard van het Engelse ras niet over. Voor mij betekent elke afwijking van de oorspronkelijke rasstandaard dat je toch een ander dier krijgt.” De NOG beoordeelt het Nubische ras origineel volgens de Engelse standaard. De keuringen die Prochazka in Nederland bezocht, spraken haar aan. “Ik was gefascineerd door de nauwkeurigheid waarmee de dieren worden beoordeeld en geselecteerd, en ook door de houding van de fokkers, die de fokrichtlijnen met grote discipline volgen en implementeren.”Ze besloot de NOG en de keurmeesters om hulp te vragen. “Die reageerden direct met ondersteuning en begeleiding van mijn dieren.” Sinds die tijd haalt Prochazka nieuwe bloedlijnen uit Nederland. Dat zijn niet alleen Engelse lijnen, maar ook Amerikaanse met Athene Gold van Oudwoude en Dandy Legend van Oudwoude. “Die dieren heb ik met succes gebruikt in mijn fokkerij. Ze zorgden voor een aanzienlijke verbetering van de uier, het gewicht van de lammeren en voor sterke benen en een dikke vacht.” Athene, nu veertien jaar, is nog steeds bij Prochazka. “Ze geniet van haar pensioen met haar kinderen, kleinkinderen en zelfs achter-achter-achterkleinkinderen en ze is nog steeds het alfavrouwtje in mijn kudde.” Athene’s zoon wordt ingezet in de Anglo-Nubische fokkerij in Engeland.
Elite’s fokproducten
Het fokdoel is: de beste melkkwaliteit bereiken en tegelijkertijd voldoen aan de rasstandaard. Een grote trots van Prochazka is haar eigen fokproduct Elite’s Maybach. “Hij had grote concurrentie van Nederlandse Nubische bokken, maar zowel in 2014 als 2015 werd hij reservekampioen tijdens de landelijke Nubische keuring in Ermelo en Heeten.” Er volgden 1a- en 1b-premies met de bokken Elite‘s Jive, Elite’s Orinoco, Elite’s Appleton, en de bok Elite’s Saturn werd als lam kampioen tijdens de Dag van het Schaap in 2016. De beste zelfgefokte geit is Elite’s Quintuplets Third, al vindt Prochazka het moeilijk kiezen. “Zij heeft een hoge beoordeling en haar melkproductie en gehaltes zijn erg hoog.” De dieren in Pohlheim krijgen krachtvoer uit Nederland, de fokster importeert zeven verschillende soorten, variërend voor geslacht en levensfase. Verder krijgen ze gras, takken, groenten, fruit, hooi en stro.
Opfok
Prochazka hecht veel belang aan de opfok van de lammeren. “Ik zie de opfok als mijn specialiteit, en streef naar een hoge dagelijkse gewichtstoename. Zo wil ik solide lammeren grootbrengen van goede kwaliteit, die uitstekend geschikt zijn als fokbasis voor andere fokkers.” De lammeren krijgen alleen Nubische geitenmelk, geen kunstmelk. “De grootste uitdaging voor mij was de opfok van een vijfling. Twee van de vrouwelijke lammeren hield ik aan. Zij bereikten op driejarige leeftijd een gewicht van 100 kg, hadden uitstekende uiers en een goede melkproductie.”De fokproducten van Prochazka lopen in 44 landen wereldwijd. Het verste weg is Dubai in de Verenigde Arabische Emiraten waar haar Nubische dieren bij het koninklijk huis lopen, en Dakar en het Caribische eiland Martinique. Verder heeft de voorzitter van de Amerikaanse geitenfokkersorganisatie een bezoek aan de fokster gebracht. Bokken van Prochazka komen niet alleen bij fokkers van raszuivere Nubische geiten terecht. “Vanwege hun genetica worden mijn bokken ook wel gekruist met Saanen-geiten om de melkproductie te verhogen.”
De beste Nubische geiten
Waar ter wereld de beste Nubische dieren lopen, kan Prochazka niet beoordelen, zegt ze. “Een van de fokcriteria is de gezondheid van de kudde geiten, dat is erg belangrijk. Ik denk dat er in elk land fatsoenlijke fokkers zijn die kunnen aantonen dat ze zeer goede dieren hebben. Persoonlijk geef ik de voorkeur aan dieren uit Nederland.” Wat de deelstaat Hessen in Duitsland betreft, weet Prochazka wel hoe het zit. “Vergeleken met andere melkgeitenrassen in Hessen zijn mijn Nubische dieren ongeëvenaard.” In de loop der jaren zijn er meer Duitse Nubische fokkers gekomen, maar er zijn maar weinig dieren in verschillende kuddes. “En helaas, ondanks de uitstekende melkkwaliteit, registreren Duitse fokkers dit ras voornamelijk als vleesras”, weet de fokster.Prochazka erkent dat de ondersteuning van de NOG een positieve invloed heeft gehad op de kwaliteit van haar dieren. “Al mijn foksuccessen heb ik te danken aan de professionaliteit van de NOG-keurmeesters en de samenwerking met Nederlandse Nubische fokkers. Zij betekenen voor mij onvervangbare hulp en advies bij het fokken. Het is bijzonder dat de NOG niet alleen zorgt voor de fokbehoeften van haar fokkers in Nederland, maar ook kan voldoen aan de ingewikkelde EU-regelgeving, zelfs voor, zoals in mijn geval, een ‘buitenlandse’ fokker. De NOG heeft EU-goedkeuring om mijn dieren in Duitsland te keuren en te beoordelen, deze dieren in het stamboek te houden en stamboomcertificaten af te geven.” De fokster denkt zelfs dat als de NOG er niet meer zou zijn, zij geen geiten meer zou fokken. En dan zou ze dat enorm missen. “Want ik ben heel trots om geitenhouder te zijn en elke dag met zulke mooie dieren te maken te hebben.”
Geitenmelkprijsvergelijking uitgevoerd door AgriMedia bv.
