In 2021 is een project gestart met als doel een tool ontwikkelen die de geitenhouder handvatten biedt om de zorg voor lammeren te verbeteren en de lammersterfte terug te dringen. Dit project loopt door tot in 2024 en het projectteam wil geitenhouders hier graag bij betrekken.
De tool zet bedrijfskengetallen met betrekking tot de lammeropfok af tegen een benchmark en geeft hiermee de status van het bedrijf weer. Het project doorloopt verschillende fasen.
Fase 1 – Data-analyse en opzet benchmark
Het project is gestart met een analyse van de (geanonimiseerde) I&R-gegevens van alle Nederlandse melkgeitenbedrijven over de periode 2016 tot en met 2020 en vervolgens ook over de periode 2017 tot en met 2021. Op basis van deze analyse zijn lammersterftekengetallen gedefinieerd voor individuele melkgeitenbedrijven met een daarbij behorende benchmark. In Vakblad Geitenhouderij nummer 6 uit 2021 heeft u hier al een artikel over kunnen lezen.
Tot eind 2020 was het nog mogelijk om de geboortes van lammeren binnen zes maanden te melden in de centrale I&R-database. Het gevolg hiervan was dat de data niet altijd even nauwkeurig werd ingevoerd of dat lammeren die stierven vóór het moment van registratie niet altijd werden gemeld als zijnde gestorven. Het bepalen van een reële benchmark op basis van dergelijke data is daarmee een ingewikkelde taak.
Om hier toch een indicatie van te krijgen, zijn sterftegegevens berekend voor verschillende groepen melkgeitenbedrijven. De indeling in groepen was gebaseerd op een indicatie van snelheid en kwaliteit van registratie op basis van data-analyse. Bedrijven die snel na de geboorte de lammeren registreerden, zonder biologisch onrealistisch lage lammersterfte over de afgelopen vijf jaar, en die tevens een reële spreiding in geboortes hadden – dat wil zeggen dat niet alle lammeren op dezelfde dag in de week worden geboren – werden als het meest betrouwbaar geacht. Deze groep bedrijven vormt mogelijk de benchmark voor het vervolg van dit project. Figuur 1 geeft het verloop van de sterfte van geoormerkte lammeren in de eerste zes levensmaanden weer. De meeste sterfte, 43 procent van alle overleden lammeren, vindt plaats binnen de eerste maand na geboorte. De sterfte neemt af met het toenemen van de leeftijd. In Figuur 2 wordt het verschil in de berekende sterfte weergegeven tussen de verschillende groepen melkgeitenbedrijven. Over de hele periode van zes maanden geeft de groep die als ‘Goed’ geclassificeerd is, een hogere en naar verwachting reëlere sterfte weer. Het tijdig en accuraat registreren van geboorte en sterfte geeft dus niet alleen een betrouwbaarder beeld van je eigen bedrijfsstatus, maar voorkomt ook onrealistische verwachtingen voor de sector.
Fase 2 – Opzet lammertool
De tweede stap binnen het project is het opzetten van een tool om de kwaliteit van de lammeropfok inzichtelijk te maken. Met deze tool worden verschillende bedrijfskengetallen uitgezet tegen de berekende benchmark. Hiervoor wordt in eerste instantie een ‘prototype’ opgesteld op basis van geanonimiseerde I&R- en Medigeit-gegevens. De benchmark voor de I&R-gegevens zal, naar aanleiding van de eerdere analyses, berekend worden op basis van de bedrijven met kwalitatief goede data. Op deze manier voorkomen we dat er onrealistische standaarden opgesteld worden die de gemiddelde sterfte structureel onderschatten.
Nadat het prototype van de set kengetallen met een voorbeeld bedrijfsoverzicht gereed is, hopen we dat u met ons mee wilt denken en feedback wilt geven op het overzicht om de tool verder te verbeteren. Vervolgens zal onderzocht dienen te worden of de tool een goede afspiegeling geeft van de daadwerkelijke situatie op het bedrijf middels een praktijkonderzoek. Ook hiervoor zoeken de projectleiders deelnemers. Dit houdt in dat er een persoonlijk bedrijfsoverzicht van uw bedrijf wordt gemaakt en dat een onafhankelijke dierenarts op het bedrijf komt om de bedrijfssituatie te schetsen. Beide bevindingen kunnen dan naast elkaar gehouden en vergeleken worden.
Inbreng van houders
De komende tijd zal aandacht komen voor het betrekken van melkgeitenhouders binnen dit project voor het ophalen van feedback en het verder valideren van de tool. Als deelnemer heeft u verschillende opties. In ieder geval is het belangrijk dat deelnemers hun I&R- en Medigeit-gegevens beschikbaar stellen voor de ontwikkeling van de tool. Daarnaast kunt u ervoor kiezen om betrokken te zijn in het geven van feedback op de bedrijfsoverzichten en/of in het praktijkonderzoek waarbij een dierenarts uw bedrijf bezoekt. Heeft u interesse in deelname of bent u nieuwsgierig en wilt u meer weten over het project? Stuur dan een mail naar: t.d.haan@gddiergezondheid.nl. Uw inbreng wordt zeer gewaardeerd.
Dichtheidsplot lammersterfte 2016-2020
Sterftecijfers verschillende groepen bedrijven
Publiek-private samenwerking
Een publiek-private samenwerking (PPS) is een samenwerking tussen overheid en sectoren. Voor de melkgeitenhouderij is in 2021 een PPS opgestart genaamd ‘Versnelling verduurzaming van de melkgeitenhouderij’. Hierbij werken Platform Melkgeitenhouderij (LTO en NGZO), Wageningen Research (WLR en WER), Royal GD en het ministerie van LNV samen aan zes deelonderwerpen die bijdragen aan het verduurzamen van de melkgeitenhouderij. Een van deze onderwerpen is de zorg voor jonge dieren. Alle lopende projecten staan beschreven op de website van het Platform Melkgeitenhouderij.
Tekst: Tara de Haan, projectleider kleine herkauwers
Geitenmelkprijsvergelijking uitgevoerd door AgriMedia bv.
