Guy Hex: ‘Er zullen onvermijdelijk bedrijven sneuvelen’

Door de stijgende kosten zijn de hoge marges in de geitensector voorbij. “Sommige bedrijven zullen het moeilijk krijgen, maar de kostenstijging is maar tijdelijk”, stelt Guy Hex, directeur van geitenmelkverwerker Capra in België.

Het is een van de laatste hete dagen in september als we Guy Hex bezoeken op zijn kantoor in Halen in het Belgische Limburg. Een tankwagen van Organic Goat Milk heeft net een lading biologische melk afgeleverd op de fabriek waar jaarlijks 60 miljoen liter geitenmelk van Belgische en Nederlandse boeren verwerkt wordt. “Een jaar geleden was het hier rustiger. Toen draaiden we wegens corona maar op halve kracht”, trapt Guy Hex het interview af.

Hoe staat de geitenmelksector er voor?

“Het zijn niet de beste tijden. De kosten rijzen de pan uit en de prijsstijging van de melk kan niet volgen. Krachtvoer is drie keer zo duur geworden, bijvoorbeeld. Hierdoor zullen er onvermijdelijk wat geitenbedrijven het moeilijk krijgen de komende tijd en zullen er mogelijk bedrijven sneuvelen. Het gaat dan vooral om kleinere, jongere bedrijven met een grotere schuldenlast in combinatie met slechte of middelmatige melkopbrengsten. Deze bedrijven hadden het voor corona ook al lastig en zaten toen al in de ziekenboeg. In sommige gevallen moet je eerlijk zijn en is stoppen de enige juiste keuze. Ik was deze week op een bedrijf waar de voerfactuur alleen even hoog was als het melkgeld dat het bedrijf ontving.”

Wordt er überhaupt nog een boterham verdiend in de geitenhouderij?

“Bedrijven met een goede kostenstructuur en productie per geit komen zeker nog uit de kosten, maar het is zeker niet zo goed als het jaren geweest is. Maar laat ons eerlijk zijn, geitenboeren hebben in de jaren voor corona zeer goede zaken gedaan.”

Wat zit er nog meer aan te komen voor de geitenhouders?

“De komende tijd zal het er niet makkelijker op worden. Door de warme en droge zomer is de ruwvoerproductie niet optimaal waardoor een verdere kostenstijging te verwachten is voor het voer. Aan de andere kant ben ik geen doemdenker. De kostenstijgingen worden aangezwengeld door de hoge energiekosten. Daar zit voor een groot gedeelte speculatie bij. Ik heb er vertrouwen in dat de prijzen in de zomer van 2023 normaliseren.”

Koeienboeren beleven nu gouden tijden en geitenboeren komen nauwelijks of niet uit de kosten. Wat is er gebeurd?

“De prijsstijging in de koeiensector is ongezien. De melkprijs lag hier jaren op 30 à 35 cent en is in het voorbije jaar verdubbeld naar 60 cent. In de geitenhouderij hebben wij er dit voorjaar enkele centen bij gedaan en we plannen vanaf 2023 een volgende stijging van het melkgeld met 3 tot 5 cent. Een verdubbeling van 70 cent naar 1,40 zit er evenwel niet in. Bij de koemelk heb je te maken met een structureel dalende productie wereldwijd. Daartegenover ligt de mondiale vraag sinds het midden van de coronaperiode op een goed niveau. Zuivelproducten van koemelk zijn hierdoor ook sterk in prijs gestegen. Deze onbalans, dit onderaanbod, heb je in de geitenmelkerij niet. Sinds corona is er eerder sprake van een overaanbod. In 2020 zagen wij door het sluiten van de horeca een sterke daling van de vraag. Daarom hebben we in 2021 op de rem getrapt en gehalveerd in productie. We hebben toen 50 procent van de melkplas verkocht aan handelaren. Deze melk is in de poeder of de halfharde kazen terechtgekomen met het gevolg dat er later in deze sectoren sprake was van een overproductie. Deze instabiliteit is nog steeds niet volledig uit de markt en dit verklaart voor een deel waarom de prijsstijgingen uit zijn gebleven. In onze productgroep van zachte kazen is de markt overigens al volledig de coronaklap voorbij. De horeca draait beter dan ooit tevoren.”

Wat verwacht u van de nabije toekomst? Er heersen veel vraagtekens over de koopkracht van consumenten.

“We verwachten dat de bestedingskracht van consumenten een flinke knauw krijgt aan het eind van het jaar als energiefacturen opgemaakt worden en de volledige impact van de hoge energieprijzen duidelijk wordt. De horeca en foodservice zullen het moeilijk krijgen. Wij houden rekening met een terugval van 50 procent bij de horeca en mogelijk sluitingen door nieuwe coronamaatregelen. Aan de andere kant verwachten we dat deze terugval grotendeels gecompenseerd wordt door een grotere consumptie in de retail. Uiteindelijk denken we onze leveranciers aan het begin van volgend jaar dus een lichte prijsstijging te geven.”

En wat zijn de gevolgen van de Nederlandse en Vlaamse stikstofplannen voor uw bedrijf?

“Wij verwerken 60 miljoen liter melk. Daarvan komt er 45 miljoen uit België en 15 miljoen uit Nederland. De gevolgen van de plannen voor de geitenhouderij zijn nog niet geheel duidelijk. Wij worden als relatief kleine sector niet specifiek bij naam genoemd in de plannen. Alhoewel wij geen telefoontjes krijgen van geitenbedrijven die denken te moeten stoppen bij de huidige plannen, houden wij rekening met een inkrimping van de aanvoer met 5 procent. Bedrijven die dicht bij een natuurgebied zitten, zullen het wellicht moeilijk krijgen.”

Betekent dit een rem op de groei van Capra?

“5 procent is niet onoverkomelijk. We kunnen eventueel nog in andere landen sourcen als we hier tekort zouden hebben. Onze moedergroep Eurial haalt melk op in Spanje en Frankrijk en ook in Duitsland hebben we een fabriek waar 10 miljoen liter verwerkt wordt. Deze melkplas wordt overigens door Capra aangestuurd.”

Is de groei van de geitenmelkerij eruit?

“Voorlopig verwacht ik dat wel. Los van de huidige prijssettingen die het geitenhouden minder interessant maken, is het door het stikstofbeleid onmogelijk om nieuwe vergunningen te verkrijgen. Daarbij is de bank ook steeds terughoudender in kredietverstrekking. Dit wil overigens niet zeggen dat er de komende jaren geen nieuwe bedrijven zullen bijkomen. Een aantal ondernemers heeft voor het stikstof­arrest nog een vergunning gekregen en zal mogelijk de komende tijd opstarten. Daarnaast sluit ik niet uit dat er in de toekomst een nieuwe groeispurt zal ontstaan. Geitenkaas wint nog steeds marktaandeel in de Benelux en in de rest van Europa, en ook door stoppende boeren zal er mogelijk weer ruimte ontstaan voor nieuwe geitenbedrijven. Ik blijf heilig geloven in de geitenmelksector.