‘Ons doel is mensen blij maken met heerlijke zuivel’

Ouderwets lekkere boerenzuivel. Dat is toch wel de beste omschrijving van de producten van Den Eelder. “Dat we nu goed verkopen in een krimpende markt, komt echt doordat klanten onze zuivel heel lekker vinden”, weet zuivelmaker Willem van der Schans.

De verkrijgbaarheid in de supermarkt maakt Den Eelder een van de bekendste geitenzuivelmerken in Nederland. Maar met een verhouding van een op twintig is geitenzuivel voor het bedrijf zelf een kleintje naast de koemelkproducten. Het streven is voor beide segmenten hetzelfde: mensen blij maken. Sinds tien jaar draagt Willem van der Schans, zoon van oprichters Ernst en Jacomine van der Schans, daar zijn steentje aan bij.

Wie en wat is Den Eelder?

“Mijn ouders werden in 1983 boer op het ouderlijk bedrijf van mijn vader in Well (Gld). Zij wilden iets bijzonders doen, en zo zijn zij in 1990 met de zuivelmakerij begonnen. Ze pakten het direct professioneel aan en leverden aan supermarkten en groothandels. In die tijd was er één medewerker op de boerderij. Dat is nu totaal anders: 7 medewerkers verzorgen de 700 melkkoeien, 25 mensen werken in de zuivelverwerking en nog een aantal op kantoor. Mijn ouders hebben ervoor gezorgd dat alle drie hun kinderen hier kunnen werken en zelf gaan zij geleidelijk van kartrekker naar karduwer. Mijn broer Gerben is verantwoordelijk voor de koeien, mijn zus Dafke werkt op kantoor en ik leid de zuivelmakerij. Ik kijk daarbij vooral naar wat de consument wil. Gerben en ik nemen Den Eelder over. We groeien er met de familie samen ongedwongen naartoe.”

Wat is jullie visie?

“Wij hebben een boerderij en maken zuivel met melk van onder andere onze eigen koeien. Het geeft energie en werkplezier om dat zelf in de hand te hebben, en die kern van het bedrijf willen we behouden en doorzetten naar de volgende generatie. Of die het overneemt of niet, doet er daarbij niet toe. Onze inzet is zorgen dat de zuivel heel lekker is, maar we moeten ook waarde kunnen toevoegen op alle andere onderwerpen die consumenten belangrijk vinden, zoals dierenwelzijn, CO2-uitstoot en biodiversiteit. De consument moet wat meer voor Den Eelder-producten betalen dan voor een ander merk, en het zijn dan ook de wat bewustere en kritische consumenten. Dus goed luisteren naar wat die consument belangrijk vindt, is een groot goed bij ons.”

Sinds wanneer verwerken jullie geitenmelk en om hoeveel gaat het?

“We verwerken 25 ton geitenmelk per week. We startten in 2000 met biologische geitenmelk en -yoghurt op vraag van Van den Boogaard, de voorloper van Udea. Dat stopte jammer genoeg een aantal jaar geleden. Wij zijn zelf ook ongeveer twintig jaar geleden onder eigen merk geitenzuivel gaan maken en sindsdien komt er drie keer per week een vracht geitenmelk van mijn oom Alexander van der Schans. We maken van de geitenmelk melk, yoghurt, karnemelk en boter. Die zijn ook in supermarkten te vinden, maar niet zo breed als de koezuivelproducten. Tot 2016 groeide de geitenzuivel harder dan de koemelkzuivel. Toen kwamen er plantaardige zuivelalternatieven op de markt en stagneerde de afzet. Consumenten zagen geitenzuivel dus vooral als alternatief voor koemelk, en niet zozeer als een heel lekkere zuivel. Als de vanzelfsprekendheid om zuivel te eten wegvalt, kiest men ook geen alternatief zuivelproduct meer.80 procent van alle producten maken we onder eigen naam. Daarnaast verwerken we koemelk voor een aantal andere partijen – zoals Jerseymelk, Noorderlandmelk van koeien uit Friesland en melk uit Amsterdam van de Boeren van Amstel-coöperatie.”

Waar ligt jullie sterkte?

“Op kostprijs kun je het als kleine producent nooit winnen. Dus wij doen nooit concessies aan kwaliteit en smaak. Bij elk product dat we maken is de basis dat wij het lekker vinden en dat het een unieke smaakbeleving is.Wij laten de melk zo puur mogelijk, om er zoveel mogelijk smaak in te laten. We standaardiseren de melk daarom niet en richten alle productieprocessen zo in dat het eindproduct zo smaakvol mogelijk blijft. Bij volle yoghurt bijvoorbeeld streven we naar een glanzende en dikke, maar niet-slijmerige yoghurt die duidelijk ruikt en smaakt naar yoghurt. We laten hem graag net wat langer fermenteren om dat te bereiken. Ook komt hij warm gevuld in het pak dat we vervolgens koelen. Dat duurt een dag langer, en is niet efficiënt. Maar de yoghurt wordt mooi dik in het pak en blobbert eruit, zonder dat we er melkpoeder aan hoeven toe te voegen.In onze geitenzuivel proef je de geitensmaak niet te sterk, maar het geeft wel een extra kik door de iets ziltige smaak.”

Hoe kijken jullie naar de geitensector in Nederland?

“Ik ben geen geitenexpert, maar sinds ik in het bestuur van de Bond van Boerderijzuivelbereiders zit, ontmoet ik af en toe geitenkaasmakers. Ik denk dat er in de komende twintig jaar veel gaat gebeuren op het gebied van dierenwelzijn en het commercieel met landbouwhuisdieren omgaan. Als boer moet je je daar bewust van zijn, en bereid willen zijn om te kijken hoe het anders kan. Lastig is wel dat zowel geitenhouders als wij investeringen voor de lange termijn doen. Je kunt niet nu al weten hoe de toekomst eruitziet. Bovendien hangt er vaak een flink kostenplaatje aan nieuwe oplossingen.Wij maken een product dat we direct aan de consument verkopen, dus zijn wij beter op de hoogte van wat die consument wil en kunnen we dat ook commercieel verwaarden. Als je dat niet hebt en je melk gaat naar een coöperatie, dan moet inspelen op de wens van de consument veel meer vanuit jezelf komen, als er al financieel ruimte voor is. Dat is ingewikkeld.”

Jullie hebben meer klantcontact dan veel andere zuivelbedrijven. Hoe kan geitenzuivel zich verder ontwikkelen?

“De klanten die nu onze geitenzuivel kopen zijn een supertrouwe groep, maar wie de doelgroep precies is, weet ik niet. Het zijn in ieder geval mensen die bereid zijn wat meer te betalen en die wat bewuster bezig zijn met voeding dan de gemiddelde koezuivelconsument. Ze stellen ook kritische vragen.Hoe geitenzuivel kan ontwikkelen, dat vind ik lastig. Nieuwe klanten laten aansluiten gaat niet vanzelf en het blijkt dat maar een kleine groep herhaalaankopen doet. Wij zijn ervan overtuigd dat mensen onze producten moeten proeven en dan zijn ze om. Dat realiseren we door aanwezig te zijn in supermarkten en op beurzen en via excursies op de boerderij en open dagen. Het gaat om eten, en daar vindt iedereen wat van. Dat is soms vervelend, maar biedt over het algemeen ook een haakje om een verhaal te vertellen; over boeren, over zoveel mogelijk onbewerkte producten en zuivel van dichtbij.Geitenzuivel heeft voor sommige consumenten een functie, anderen vinden het gewoon heel lekker. Als er meer behoefte komt aan geitenzuivel, een heel lekkere variant waar geen troep in zit en als mensen daar blij van worden, dan willen wij dat graag maken.”