Het aantal geiten in de grootste Chinese geitenprovincie Shaanxi is in een aantal jaren gegroeid tot 2,5 miljoen. De provincie wil, met overheidssubsidie, de geitensector de komende jaren nog verder laten groeien tot 5 miljoen geiten met een productie van 1,2 miljoen ton melk. Een Nederlandse blik ziet dat er flinke verbeteringen in het management mogelijk zijn.
De 2,5 miljoen geiten in Shaanxi zijn goed voor 65 procent van de totale melkgeitenpopulatie in China, oftewel een marktaandeel van ongeveer 75 procent. De melkproductie is meer dan 600.000 ton per jaar. Indien van 2,5 miljoen geiten de helft in productie is (jong en oud worden bij elkaar opgeteld), is dat nog steeds niet meer dan 400 à 500 kg melk per geit per jaar. Meer dan 80 procent van de melk wordt verwerkt in allerlei vormen van babymelkpoeder, maar yoghurt is in opkomst. De ‘probeersels van kaas’, die we mochten proeven, mochten de naam kaas eigenlijk niet dragen.Er zijn een aantal grote spelers op het gebied van de verwerking van geitenmelk, met een capaciteit die gericht is op de toekomst. Met subsidie wil de provincie de geitenmelkproductie verder stimuleren tot 1,2 miljoen ton melk per jaar.
De grote jongens
De Sheep & Goat milk technology town of China is met drie zuivelfabrieken in Yangling een van die grote spelers. De Jengtin Zuivelfabriek die wij bezochten, verwerkt dagelijks 120 ton geitenmelk tot babymelkpoeder. De fabriek is met een capaciteit van 300 ton melk per dag klaar voor de toekomst, en voor de productie van yoghurt en ijs. De fabriek heeft een achtmaands contract (maart-november) met de Dairy Union. De geitenhouder koelt de avondmelk en in de ochtend brengen zes ‘dairy-unions’ die vanuit verzamelcentra, waar de boeren hun melk aanleveren, naar de fabriek. Monsters van de melk worden in het laboratorium van de fabriek onderzocht. Daarbij wordt ook het eiwitgehalte bepaald. Ligt dat onder 2,90 procent, dan krijgt de geitenhouder een lagere melkprijs. De uitbetalingsprijs is omgerekend 0,89 euro per kilo.
Andere grote spelers zijn de Meiling group, met Hongxing dairy centre in Fuping county en een zuivelfabriek met een capaciteit van 600 ton melk per dag. Naast babymelkpoeder wordt er yoghurt gemaakt en kaas op testbasis – een soort softe camembert die flauw van smaak is. De Meiling group heeft ook een aantal geitenbedrijven in eigen beheer. Op een van de bedrijven die wij bezochten werd een nieuwe stal gebouwd voor 300 melkgeiten, naast de al bestaande stal. Wel weer in de ‘oude stijl’, waar het in de winter koud is en tocht.
Er zijn ook veel kleinere melkfabrieken, zoals een coöperatieve met 180 leden die allemaal meer dan 100 melkgeiten hebben. Alle melk wordt verwerkt tot smakelijke yoghurt. De boeren leveren hun melk op jaarcontract voor 0,85 euro/kilo. De yoghurt wordt verkocht in glazen flesjes van 170 ml voor 1,05 euro. De boeren zijn niet verplicht om voer van de coöperatie af te nemen, maar dat levert ze wel enig financieel voordeel. Doordat veel geiten van de leden van deze coöperatie op verschillende tijdstippen worden geïnsemineerd, wordt er gewerkt met jaarcontracten.
Tijdens onze reis naar Longxian County brachten we een bezoek aan Herds Dairy, opgericht door een Engelsman en met geld van de Wereldbank. Het bedrijf heeft 4.500 melkkoeien en 4.000 melkgeiten en haalt ook melk op bij andere grotere geitenbedrijven. De uitbetaling voor eersteklas melk is 0,90 euro en voor tweedeklas melk wordt 0,85 euro betaald.
Yili en Ausnutria
Het Qiangang breeding station – jarenlang geleid door een professor met bijzondere ideeën – heeft een nieuwe manager. Deze krijgt hulp van de Northwestern Agricultural & Forestry Universiteit, terwijl er een nieuw laboratorium is gebouwd voor het veeverbeteringsprogramma. Er zijn 1.400 geiten en 800 bokken aanwezig. Een overzicht van identificatie, registratie en een fokprogramma kon men mij echter niet laten zien.
Naast melkgeitenbedrijven van zuivelfabrieken, bezochten we ook veel geitenbedrijven van anderen. In Longxian county was dat de vroegere ‘Longxian dairy goat farm’, een bedrijf van Feihe Dairy, waar ook Martin Zwiep enige tijd als adviseur werkte. De teleurstelling was groot. Het bedrijf draaide met enorme verliezen en is driemaal verkocht en nu door een lokale ondernemer overgenomen. Het onderhoud van de gebouwen is zeer matig, er lopen nog een paar honderd droge geiten rond en al het toenmalige personeel is vertrokken. De bedrijven van Feihe in de Heilongjiang provincie (het noorden) hebben ook het beoogde aantal melkgeiten nog niet behaald. Op dit moment is het grootste melkgeitenbedrijf in China Yili company in Inner Mongolië, een bedrijf met 11.000 melkgeiten. Yili is bij ons bekend als grootaandeelhouder van Ausnutria.
Management, voeding en fokkerij
Praktisch alle geiten in de provincie Shaanxi zijn Saanen, naast een aantal kruisingen met lokale geiten, terwijl de Boergeiten in opkomst zijn. De Saanen zijn er begin vorige eeuw ingevoerd vanuit de VS, en nu is er sprake van enige inteelt. Wel zijn er de laatste jaren geiten geïmporteerd vanuit Australië, al waren die in mijn ogen in nog slechtere conditie dan de lokale Saanen. Helaas kunnen de geiten die van goede Australische bedrijven zijn geïmporteerd, hun genetische capaciteit niet waarmaken door matig management en voeding.
Op de meeste bedrijven zagen we soortgelijke managementproblemen. Stallen zijn nog zoals door de overheid in de vorige eeuw voorgeschreven: centrale voergang met aan twee zijden geiten, open deuren naar buiten per hok en roostervloeren van verschillend materiaal, tocht en kou in de winter. Als in de winter ramen en deuren dicht zijn, is de ventilatie slecht. Een enkel bedrijf houdt de geiten in grotere koppels op een betonnen roostervloer, vanwaar de mest wordt verzameld en voor een goede prijs wordt verkocht. Enkele grote bedrijven hebben ventilatiegordijnen aangebracht, maar niet altijd op de juiste manier. Aan het voeren en de kwaliteit van het ruwvoer kan nog veel verbeterd worden. Hoewel het ruwvoer soms van gemiddelde kwaliteit is, krijgen de geiten te weinig voer.
Genetisch zal er voorlopig weinig vooruitgang zijn, of men moet op grote schaal gaan insemineren met bokken waarvan de vererving bekend is. Op praktisch alle bedrijven die wij bezochten liepen meerdere bokken tussen de geiten. Identificatie en registratie worden weinig gebruikt.
Hoewel arbeid goedkoop is en voer in verhouding vrij duur, zal enige verhoging van de individuele melkproductie per geit in eerste instantie van de geitenhouder zelf moeten komen door verbetering van het management en meer en beter ruwvoer.
Een bijzonder land
China is een bijzonder land. Zelfs mijn metgezel kende zijn eigen land na zijn studie in VS haast niet meer terug. Ook het China dat ik kende van mijn eerdere bezoeken is in enkele jaren tijd sterk veranderd. Het wegennet is enorm uitgebreid met vier- en zesbaanswegen en het aantal elektrische auto’s neemt iedere dag toe. Daarbij zijn de leveranciers verplicht om de afgedane accu’s terug te nemen en zoveel mogelijk onderdelen te hergebruiken. De elektronica is toch iets wat je met verbazing aanschouwt. Het dagelijks betalingsverkeer verloopt volledig per mobile telefoon (NFC). Elke Chinees loopt de hele dag met het mobieltje in de hand.
Was het eerder een fietsenchaos in de grote steden, nu heerst er een verkeerschaos van scooters en fatbikes. Er zullen best wel verkeersregels zijn, maar in de steden kon ik die niet ontdekken. Men rijdt wel voorzichtig, maar wie het eerst komt mag voorrang nemen, zo lijkt het. En tussen steden zijn afstanden nauwelijks meer een drempel, door de hogesnelheidstreinen die snelheden van 250-300 km/uur halen. Met de vooraf besproken zitplaats en de tijden vermeld op de ticket, gaat alles tot op de minuut nauwkeurig. En op de stations gaat instappen volgens strak schema.
De prioriteiten in de geitensector liggen op sommige punten anders dan bij ons. Men onderzoekt DNA van geiten, en de dame die ons rondleidde op een van de zuivelfabrieken vertelde dat er belangrijk onderzoek plaatsvindt naar de smaak van geitenmelk. Chinezen hebben daar nu nog problemen mee. Uit onderzoek was gebleken dat de smaak van de melk van gehorende, onthoornde en ongehorende geiten duidelijk verschilt – en de zuivelfabriek wil dit nu gescheiden op de markt brengen. Ik kon een glimlach niet onderdrukken toen ik dacht aan al die bokken tussen de geiten en de manier waarop veel geiten worden gemolken. Het blijft een bijzonder land.
Voedermiddel | Drogestof (%) | VEM | DVE | RC |
Luzerne vers | 26,3 | 809 | 65 | 255 |
Luzerne hooi | 93 | 489 | 28 | 485 |
Kuilmais | 50,5 | 937 | 54 | 209 |
Terug in China
In september bracht de auteur van dit artikel Piet Bijman op uitnodiging van de Northwestern Agricultural & Forestry University in Yangling, een bezoek aan de belangrijkste geitenprovincie van China, Shaanxi. Samen met de geitenspecialist van de universiteit bezocht hij verschillende regio’s in de provincie, gaf presentaties en trainingen en bezocht veel bedrijven. Vier jaar geleden was hij voor het laatst in China.
Tekst en foto’s: Piet Bijman, adviseur geitenhouderij