Uierontsteking bij melkgeiten: waarom laboratoriumonderzoek cruciaal!

Uierontsteking oftewel mastitis komt vaker voor bij melkgeiten dan u denkt, vooral in de eerste maanden van de lactatie met zichtbare en onzichtbare ontstekingen. Beide soorten ontstekingen hebben een negatieve impact op de bedrijfsresultaten. Bij klinische (zichtbare) mastitis, veroorzaakt door Staphylococcus aureus, kunnen geiten ernstig ziek worden en gaat er melkproductie verloren. Subklinische (niet zichtbare) mastitis leidt tot een verhoogd celgetal en lagere melkopbrengst. Om effectieve maatregelen te nemen is het noodzakelijk om een aanvullend onderzoek te verrichten.

Het is essentieel voor u als melkgeitenhouder om te weten dat uierontsteking een complexe aandoening is. Dit betekent dat diverse bacteriën verantwoordelijk kunnen zijn voor het veroorzaken van deze ontsteking. Vaak manifesteren infecties met deze kiemen zich met vergelijkbare klinische symptomen. Daarom is het niet mogelijk om aan de buitenkant van een geit te herkennen welke specifieke kiem uiteindelijk de uierontsteking heeft veroorzaakt. De meest voorkomende bacteriën die klinische mastitis teweegbrengen zijn Staphylococcus aureus en Mannheimia haemolytica. Bij subklinische uierontsteking worden vaak coagulase-negatieve stafylokokken (CNS) geïdentificeerd. Andere potentiële ziekteverwekkers bij geiten omvatten streptokokken, enterobacteriën, Trueperella pyogenes en Corynebacterium. Bovendien moeten ook andere pathogenen zoals Mycoplasma spp. en het Maedi visna-virus (CAE/zwoegerziekte) in overweging worden genomen bij problemen met de uiergezondheid.

Conclusie is dat er diverse kiemen zijn die verantwoordelijk kunnen zorgen voor uiergezondheidsproblemen bij melkgeiten. Daarom is het van groot belang om regelmatig laboratoriumonderzoek uit te voeren om de aanwezigheid van specifieke bacteriën te bevestigen of uit te sluiten. Op basis van deze bevindingen kan dan een passende strategie worden ontwikkeld om het uiergezondheidsprobleem effectief aan te pakken.

Een veel gebruikt laboratoriumonderzoek is het bacteriologische onderzoek op melkmonsters van geiten met een (subklinische) uierontsteking. Hierbij is het van belang dat de melkmonsters steriel genomen worden. Als er allerlei bacteriën van buitenaf in het melkmonster terecht komen, dan is het natuurlijk nooit te zeggen waardoor de mastitis veroorzaakt werd.

Het steriel nemen van melkmonsters:

1. Draag handschoenen.
2. Melk twee stralen melk weg van de uierhelft die bemonsterd moet worden.
3. Maak de speen en uierhelft schoon van aanhangend vuil. Hoe schoner de speen, hoe minder groot de kans op vervuiling van het melkmonster is. Wanneer er met water gereinigd wordt, droog de speen en de uierhelft goed af, zodat er geen waterdruppels (met bacteriën) over de speen naar beneden kunnen lopen.
4. Desinfecteer de speen met behulp van bijvoorbeeld watten met spiritus.
5. Desinfecteer met een nieuwe prop watten de speenpunt, hierbij mag hard geboend worden op de speenpunt rond het slotgat. Let op: richt je alleen op de speenpunt, om versmeren van vuil en bacteriën te voorkomen.
6. Melk één straal weg (dit om eventueel achtergebleven desinfectiemiddel te verwijderen).
7. Open een steriel melkbuisje (verkrijgbaar bij de dierenarts). Zorg ervoor dat je het uiteinde van het buisje niet aanraakt en ook de binnenkant van de dop mag niet aangeraakt worden. Houd het buisje schuin, zodat er geen vuil en stof in kan vallen. Melk nu enkele stralen melk rechtstreeks in het melkbuisje (⅓ – ½ gevuld). Sluit het buisje direct af zodra deze gevuld is.
8. Noteer het diernummer, uierhelft en datum op het melkbuisje.
9. Bewaar het melkbuisje in de koelkast, wanneer het dezelfde dag nog naar het laboratorium verstuurd wordt. Mocht het monster pas enkele dagen of weken later naar het laboratorium gaan, vries deze dan in.

Tips voor betere resultaten:

• Bemonster slechts één helft per buisje om het risico op contaminatie van het monster te voorkomen.
• Vul het melkbuisje niet helemaal tot de rand.
• Zorg ervoor dat melkmonsters direct gekoeld of ingevroren worden, voordat ze naar het lab gebracht worden.
• Bemonster geiten voordat de behandeling ingezet wordt.

Heeft u nog aanvullende vragen over het verbeteren van uw uiergezondheid op uw bedrijf? Neem dan contact op met uw eigen dierenarts. Daarnaast kunt u ook direct contact opnemen met een van onze dierenartsen: Jessica Hartjes, 06-3800 8533 (Nederland), Niels Groot Nibbelink (Zuid Nederland) 06-8100 2036, Anne-Miek Timmermans (Midden Nederland) 06-1370 2817, Sabine Hoogeveen (Noord-West Nederland) 06-8279 0165 of Anne-Lynn Geertshuis (Noord-Oost Nederland) 06-2046 9304.